Teknokentlerde Faaliyette Bulunan Girişimcilere ve Ar-Ge/Tasarım Merkezi Sahibi Firmalara Sağlanan Sigorta Primi Desteğinde Hafta Tatiline İlişkin 45 Saat Çalışma Şartının Değerlendirilmesi
5746 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında, Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde yürütülen Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personeli ile 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer yandan, Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin 11’inci maddesinin sekizinci fıkrasında yer alan düzenlemeye göre, kapsama giren personelin Ar-Ge, yenilik veya tasarım faaliyetleriyle ilgili çalışmalarının haftalık kırk beş saati doldurması hâlinde çalışılan haftaya ilişkin hafta tatili, sigorta primi işveren hissesi desteği uygulamasında dikkate alınabileceği ifade edilmiştir.
Ancak, 5746 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin üçüncü fıkrasının lafzına bakıldığında hafta tatiline ilişkin haftalık kırk beş saati doldurma şartına ilişkin bir hüküm yer almamakta, bu şart Yönetmelik (düzenleyici işlem) ile getirilmiş bulunmaktadır.
Anayasa’nın “Yönetmelikler” başlıklı 124’üncü maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri ifade edilmiştir. Bu açıdan, 5746 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanmasını sağlamak üzere çıkarılan söz konusu Yönetmelikte yer alan haftalık kırk beş saati doldurma şartına ilişkin düzenlemenin (Kanunda olmayan bu şartın) Anayasa’nın 124’üncü maddesine aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca, 31/7/2008 tarihli ve 26953 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve daha sonra yürürlükten kaldırılan Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin 11’inci maddesindeki sigorta primi desteği uygulamasına ilişkin açıklamalarda kırk beş saatlik çalışma şartı konusunda bir sınırlama bulunmamaktaydı. Böylece, 5746 sayılı Kanun hükmünde herhangi bir değişiklik söz konusu değil iken, yürürlüğe giren yeni Yönetmelik ile haftalık kırk beş saat çalışma şartı getirilmiş bulunmaktadır (10.08.2016 tarihli ve 29797 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğinin 38’inci maddesiyle 31.7.2008 tarihli ve 26953 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır).
Son olarak, 4857 sayılı İş Kanununun 63’üncü maddesinde genel bakımdan çalışma süresinin haftada en çok kırk beş saat olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu hüküm uyarınca taraflar arasında çalışma süresinin haftalık kırk beş saat altında belirlenebileceği hususu dikkate alındığında, Yönetmelik düzenlemesi ile getirilmiş söz konusu kırk beş saatlik çalışma şartının 4857 sayılı İş Kanununa da uygun düşmediği değerlendirilmektedir. Abdullah Bayrak YMM
