Yasal düzenlemeler, sigortalının çalışmaya çeşitli nedenlerle ara verdiği zamanlardaki primleri sonradan ödeyerek emeklilik tarihini öne çekmesine imkan tanıyor. Askerlik ve belirli nedenlerle yurtdışında bulunma süreleri borçlanılabiliyor.
Yazı dizimizin bu son bölümünde askerlik ve yurtdışı borçlanmasına ilişkin püf noktalarını sizlerle paylaşacağız. Kadın sigortalılar için doğum borçlanması hakkı varken erkek sigortalılar için de askerlik borçlanması emeklilik durumunu değiştirebilir. Askerlik borçlanması, borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısını artırır. Emekli olmak için sigorta süresi ve yaş şartını sağlayan, ancak günü yetmeyen bir sigortalı askerlik borçlanması ile emekli olmaya hak kazanabilir. Askerlik borçlanması erkek sigortalılar için emekliliği öne çekmenin yöntemi olabilir.
Nasıl borçlanılır?
Erkek sigortalılar, er veya erbaş olarak silah altında geçirdikleri süreleri ve yedek subay okulundaki süreleri borçlanabilirler. Askerlik borçlanması, borçlanılabilecek sürelere ilişkin primlerin SGK’ya ödenmesi ile yapılır. Askerlik borçlanması yapmak isteyen sigortalı, SGK’ya askerliğini yaptığını gösterir belgelerle birlikte başvurur ve yalnızca bu sürelerin primlerini ödeyerek borçlanma yapar.
Askerlik borçlanması yapacak kişi borçlanacağı sürelere ilişkin prim tutarlarını kendisi belirler ve kendi cebinden öder. 2021 yılı için askerlik borçlanması yapacak bir kişinin borçlanacağı her bir gün için ödemesi gereken en düşük tutar 38,16 TL’dir Dolayısıyla 400 gün askerlik borçlanması yapacak bir kişinin 15 bin 264 TL, 540 gün askerlik borçlanması yapacak bir kişinin ise 20 bin 606 TL ödeme yapması gerekir. Bu rakamlar askerlik borçlanmasının minimum düzeyden yapılması halinde geçerlidir. Borçlanma yapmak isteyen sigortalı isterse daha yüksek tutardan borçlanma yapabilir. Doğum borçlanması için de günlük tutar 2021 yılı için 38,16 TL. 720 gün borçlanacak bir kadın sigortalının bu çerçevede 27 bin 475 TL ödeme yapması gerekiyor.
Tarihi öne çekmek
İlk kez sigortalı olduğu tarihten sonra askerlik borçlanması olan kişilerde bu borçlanması yalnızca prim ödeme gün sayısını artırır, ancak emeklilik tarihini öne çekmez. Fakat çalışmaya başlamadan önce askere giden bir sigortalı askerlik borçlanması yaparsa, ilk kez sigortalı olduğu tarih borçlanma süresi kadar geriye gider. Örneğin, ilk kez 1 Ocak 2000 tarihinde sigortalı olan ve askerliğini 1999 yılında, yani sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce yapan bir sigortalı, altı aylık askerlik borçlanması yaparak iki yıl daha erken emekli olabilir. Normalde 1 Ocak 2000’deki sigorta girişi nedeniyle 60 yaşında emekli olabilecek olan bu kişi, altı aylık borçlanma ile sigorta girişini altı ay öne çekecek ve 1 Temmuz 1999 sigorta girişi üzerinden 58 yaşında emekli olma hakkına kavuşacaktır.
Prim yatmamış olmalı
Askerlik borçlanması yapılabilmesi için askerlik süresince kişi adına sigorta primi yatırılmamış olması gerekir. SSK’lı çalışanlar için işverenlerce askerlik süresince sigorta primi yatırılmaz. Yani, askere giden işçi adına işveren prim ödemesi yapmaz. Bu dönemde prim yatırıldığı tespit edilirse fiili çalışma söz konusu olamayacağı için SGK tarafından askerlik süresince ödenen primler iptal edilir. Dolayısıyla, askere giden çalışanların kendilerini bir işyerinden sigortalı göstermeleri doğru olmayacaktır. Diğer yandan, Bağ Kur’lular için askerlik süresince prim yatırılması mümkündür. Bağ Kur’lu kişilerden işlerinin başında fiilen bulunması gerekmeyenler, askerlik döneminde primlerini ödemeye devam edebilirler. Ancak SSK’lılar için askerlik döneminde prim ödenmesi mümkün değildir, borçlanma yapılması gerekir.
Ne fayda sağlar?
Askerlik borçlanması, borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısının artmasını sağlar. Dolayısıyla, emekli olmak için gerekli sigortalılık süresi ve yaş şartını sağlayan, ancak çalıştığı günler emekli olmasına yetmeyen bir sigortalı askerlik borçlanması ile emekli olmaya hak kazanabilir. Örneğin, emekli olmasına altı ay kalan bir erkek sigortalı, altı ay daha çalışmak yerine altı aylık askerlik süresini borçlanarak hemen emekli olabilir.
Yurtdışı borçlanması
Yurtdışında çalışanlar için yurtdışı borçlanması ile Türkiye’de emeklilik hakkı elde etmek çok önemli. Bu sayede yurtdışındaki çalışmaları sonucunda Türkiye’ye dönüş yapanlara emekli aylığı bağlanabiliyor. Yurtdışı borçlanması yapabilmek için öncelikle Türk vatandaşı olmak gerekir. Türk vatandaşı olup da izinle vatandaşlığı kaybedenler, yani mavi kartlılar da yurtdışı borçlanması yapabilir. Bazı ülkelerin çifte vatandaşlığı kabul etmemeleri nedeniyle bu ülkelerde çalışmak veya iş kurmak için Türk vatandaşlığından izinle çıkmak durumunda kalan mavi kartlıların da yurtdışı borçlanması hakkı var.
Hangi süreler?
Yurtdışı borçlanmasında yurtdışında geçirilen bütün sürelerin borçlanılması söz konusu değil. Borçlanılabilecek süreler:
- Yurtdışında geçirilen sigortalılık süreleri, (çalışılmış süreler)
- Yurtdışında çalışılan sürelerin her birinin arasında veya sonunda bir yıla kadarki işsizlik süreleri, (çalışılmış sürelerin arasındaki ve sonundaki işsiz kalınan süreler)
- Ev kadını olarak geçirilen sürelerdir.
Borçlanılabilecek bütün sürelerin 18 yaşından sonra geçirilmiş olması şarttır.
Ödeme tutarı
Yurtdışı borçlanması için ödeme tutarı 2021 yılında günlük 53.67 TL’dir. Borçlanmalar da eski adıyla Bağ - Kur yeni adıyla 4/b’li olarak değerlendiriliyor. Bu çerçevede bir yıllık borçlanma yapacak kişinin 19 bin 318 TL ödeme yapması gerekiyor. Cem Kılıç
