Şirketler topluluğu ilk defa 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda (TTK) düzenlenip birtakım kurallara bağlanmış ve topluluğa dahil şirketler için bazı yükümlülükler getirilmiştir. Bu yükümlülüklerden uygulamada yeterince bilinmemesi nedeniyle gözden kaçırılıp ihmal edilenlerden birisi şirketler topluluğuna dahil olan bağlı ve hakim şirketlere getirilen rapor düzenleme yükümlülüğüdür. Bu raporların düzenlenmemesi suç sayılmış ve ağır yaptırımlara bağlanmıştır.
Şirketler topluluğundan bahsedelim önce. Şirketler topluluğu, hâkim şirket ile ona doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunan şirketlerden oluşur. Şirketler topluluğunun varlığından bahsedebilmek için, biri hakim ikisi de yavru şirket olmak üzere en az üç ticaret şirketi bulunmalıdır. Bağlı şirket, üzerinde doğrudan veya dolaylı hakimiyet uygulanan şirkettir. Hakim şirket ise bağlı şirketleri kontrolü altında tutan şirkettir. TTK’nın 199’uncu maddesi uyarınca, bağlı şirketlerin yönetim organı her yıl “Bağlılık Raporu” diye adlandırılan bir raporu hazırlamak zorundadır. Bu rapor bağlı şirketlerin kendi aralarındaki ve hâkim şirketle aralarındaki ilişkileri ve bu ilişkilerin kayıp/yarar olarak sonuçlarını açıklar. Bu raporu düzenlenmeyen ya da raporda kanunun aradığı asgarî unsurlara yer vermeyen bağlı şirketin yönetim organı üyelerine, iki yüz günden az olmamak üzere adlî para cezası verilir.
TTK’nın 199’uncu maddesinde öngörülen diğer rapor ise hakim şirketi ilgilendirmektedir. Fakat, bu rapor, düzenlenmesi şarta bağlı bir rapor olup, bağlılık raporu gibi her yıl düzenlenmesi zorunlu olan bir rapor değildir. Hâkim şirketin yönetim organı üyelerinden herhangi birisi, yönetim organı başkanından; bağlı şirketlerin finansal ve malvarlığıyla ilgili durumları ile üç aylık hesap sonuçları, hâkim şirketin bağlı şirketlerle, bağlı şirketlerin birbirleriyle, hâkim ve bağlı şirketlerin ortakları ve bunların yakınlarıyla ilişkileri; yaptıkları işlemler ve bunların sonuç ve etkileri hakkında, bir rapor hazırlattırıp yönetim organına sunmasını ve bunun sonuç kısmının yıllık rapor ile denetleme raporuna eklenmesini talep ederse düzenlenir. Talebe rağmen anılan rapor hazırlatılıp hakim şirketin yönetim organına sunulmaz ya da eksik bilgi ile hazırlanır veyahut bağlı şirketler haklı bir sebep olmaksızın bu raporun hazırlanması için gerekli olan bilgi ve belgeleri hâkim şirketin bu işle görevlendirilen uzmanlarına vermez ise, sorumlularına ikiyüz günden az olmamak üzere adlî para cezası verilir. Bu nedenle, şirketler topluluğuna dahil olan bağlı şirketlerin yönetim organı üyelerinin bağlılık raporunu her yıl hazırlamaları, ayrıca talep halinde hakim şirket raporunun da eksiksiz bir şekilde hazırlanıp yönetim organına sunulması ilgililerin menfaatlerine olacaktır. Soner Altaş
https://www.dunya.com/kose-yazisi/sirketler-toplulugu-raporlarini-duzenlemeyi-ihmal-etmeyin/394842
