GİRİŞ

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerden olan 11 inci maddenin (1) numaralı fıkrasının (c) bendinde bahsi geçen ihracat kaydıyla teslim edilen mallarda KDV istisnası uygulamasından faydalanan bir mükellefin, aynı dönemde Dahilde İşleme Rejimi kapsamında temin ettiği malların ilgili dönem KDV Beyannamesine dahil etmesi ve 11/1-c kapsamında iade alabileceği tutarın tespitinde uygulanacak genel vergi oranının, mal alım/satımında farklı vergi oranları uygulayan imalatçılar üzerindeki etkisi incelenmiştir.

1. İHRAÇ KAYDIYLA TESLİM

İhracat; bir ülkede üretilen malın, başka bir ülkeye döviz karşılığı satılarak, ilgili ülkenin gümrük sahasının dışına çıkarılması ve/veya serbest bölgelere intikali şeklinde tanımlanabilir.

İhraç edilen malların, 3065 sayılı Kanunun 11/1-c maddesinde bahsi geçen İhraç Kaydıyla Teslimlerde Tecil-Terkin Uygulaması kapsamında değerlendirilebilmesi için yapılan ihracatın;

√ İmalatçı vasfına haiz satıcılar tarafından yapılması,

√ İhracat yapan firmaya bizzat imal edilen malın teslimi (piyasadan hazır olarak alınıp satılan malların teslimi hariç),

√ İmalatçı tarafından imal edilen mallar üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmaması,

√ İhracatçı tarafından malın teslim alındığı haliyle gümrük bölgesi dışına çıkarılması,

şartlarının birlikte sağlanması gerekir.

1.1. İhraç Kaydıyla Teslimlerde Fatura Nizamı ve Beyanı

KDV Genel Uygulama Tebliğinin II/A-8.1. bölümünde; “3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi gereğince; ihraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait KDV, ihracatçılar tarafından ödenmez.” denilmektedir.

Bu bağlamda, imalatçı vasfına haiz mükellef tarafından ihracatçı adına düzenlenecek olan satış faturasına “3065 sayılı KDV Kanununun (11/1-c) maddesi hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, KDV tahsil edilmemiştir.” ibaresi eklenecek olup, imal edilen mala ait hesaplanan KDV tutarı beyannameye dahil edilecek olsa da ilgili hüküm gereği ihracatçı tarafından satın alınan mal ait KDV tutarı imalatçı mükellefe ödenmeyecektir.

2. DAHİLDE İŞLEME REJİMİ

Dahilde İşleme Rejimi, mükelleflerin rekabet gücünü artırmak, piyasaların genişlemesi ve ürün çeşitliliğinin sağlanması, yerli alımların teşvikinin sağlanması, ekonomide hareketliliğin artması, KDV muafiyeti kapsamında malların ithaline olanak sağlanması gibi amaçlar çatısı altında ihdas edilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun geçici 17 nci maddesi ile Dahilde İşleme Rejimi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak maddelerin Dahilde İşleme İzin Belgesi/Dahilde İşleme İzni (DİİB) olan imalatçılara tesliminde, mezkur Kanunun 11/1-c maddesi gereği tecil-terkin uygulamasından faydalanılabileceği belirtilmiştir.

2.1. Satıcının Fatura Nizamı ile DİİB Sahibi Alıcının Matrah Beyanı

KDV Genel Uygulama Tebliğinin II/A-9.5. bölümünde; “DİİB’de yer alan malların alımlarında tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılmasını isteyen mükellefler, DİİB’i satıcılara ibraz ederek, hesaplanan KDV’nin kendilerinden tahsil edilmemesini talep ederler.” ifadesi yer almaktadır.

Bu itibarla, satıcılar tarafından DİİB sahibi alıcılar adına düzenlenecek olan satış faturasına “3065 sayılı KDV Kanununun Geçici 17 nci maddesi hükmü gereğince KDV tahsil edilmemiştir.” ibaresi eklenecektir.

Ayrıca Dahilde İşleme İzin Belgesi/Dahilde İşleme İzni olan alıcılar tarafından alımı yapılan mala ait matrah, ilgili dönem KDV beyannamesinde “Yurtiçi ve Yurtdışı KDV Ödenmeksizin Temin Edilen Mal Bedeli” satırında beyan edilecek olup, teslim edilen mala ait KDV tutarı satıcılar tarafından tahsil edilmeyecektir.

Farkındalık Notu: 3065 sayılı Kanunun Geçici 17 nci maddesi kapsamında ihraç edilecek malların üretiminde kullanılacak girdileri Dahilde İşleme İzin Belgesi/Dahilde İşleme İzni olan alıcılara teslim eden satıcılar, mezkur Kanunun 11/1-c maddesi gereği Dahilde İşleme Rejimi kapsamında tecil-terkin işlemi yapabilecek olup, gerekli şartların varlığı halinde tahsil edemediği fakat beyan ettiği KDV tutarını iade/mahsup talep edebilecektir.

Ancak Dahilde İşleme İzin Belgesi/Dahilde İşleme İzni olan alıcılar, KDV ödenmeksizin temin ettiği girdilerin bedelini ilgili dönem KDV Beyannamesinde “Yurtiçi ve Yurtdışı KDV Ödenmeksizin Temin Edilen Mal Bedeli” satırında beyan edecek olsa da tecil-terkin müessesesinden faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır.

3. İHRAÇ KAYITLI SATIŞ YAPAN İMALATÇININ DİİB KAPSAMINDAKİ MAL TEMİNİ – 1 ÖRNEK 3 OLAY

Beşiktaş Vergi Dairesi Müdürlüğünün S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) olan ve bu kapsamda yurtiçinden temin ettiği maddeleri kullanarak ürettiği malları ise 3065 sayılı Kanunun 11/1-c maddesi kapsamında ihraç kaydıyla satışını yapan bir mükelleftir.

Aşağıda bahsi geçen olaylar üçlemesinde; bahse konu firma tarafından DİİB ile yapılan alımlar ve ihraç kaydıyla yapılan teslimler, mezkur Kanunda belirtilen tüm şartları sağladığı ve imal edilen malları teslim edildiği dönem içerisinde ihracatçı firma tarafından gümrük bölgesinden çıkarıldığı, tecil edilen verginin terkin veya iade edilebilir hale geldiği varsayılmaktadır.

3.1. Olay: S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesindeki bildirimleri aşağıdaki gibidir:

KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. DİİB Sahibi Mükellefin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV başlıklı bölümünde; “DİİB kapsamında KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtdışından satın aldığı girdileri kullanarak ürettiği malı 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak teslim eden bir mükellefin iade alacağı KDV tutarı, ihraç kayıtlı teslim bedeli ile DİİB kapsamında aldığı girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz.” denilmektedir.

Görüldüğü üzere, bahse konu mükellefin Mart/2019 döneminde ihraç kayıtlı teslimleri sebebiyle iade alabileceği maksimum tutar 270.000.-TL olacaktır.

Örnek Olay-1’deki veriler doğrultusunda ihraç kayıtlı satışlara isabet eden Hesaplanan KDV tutarı 360.000.-TL iken, bu tutarın 270.000.-TL’ sini iade/mahsup talep edilebilecek ve (Hesaplanan KDV – İndirilecek KDV )= 200.000.-TL gereği tecil edilecek KDV doğacak ve KDV beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

3.2. Olay: S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 dönemine ait sadece Devir KDV durumunda değişiklik yapılmış olup, 1 No.lu KDV Beyannamesindeki bildirimleri aşağıdaki gibidir:

KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. DİİB Sahibi Mükellefin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV başlıklı bölümüne atfen iade alınabilecek tutarın hesaplanması:

Görüldüğü üzere, bahse konu mükellefin Mart/2019 dönemine ait ihraç kayıtlı teslimleri sebebiyle iade alabileceği maksimum tutarda herhangi bir değişiklik olmamıştır.

Örnek Olay-2’deki veriler doğrultusunda ihraç kayıtlı satışlara isabet eden Hesaplanan KDV tutarı 360.000.-TL iken, bu tutarın 270.000.-TL’ sini iade/mahsup talep edilebilecek ve (Hesaplanan KDV – İndirilecek KDV )= 50.000.-TL gereği tecil edilecek KDV doğacak ve KDV beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

Ayrıca KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. bölümü gereği iade/mahsup ve/veya tecil edilemeyen, ayrıca DİİB kapsamında KDV ödenmeksizin alınan mallar olması hasebiyle de indirim yoluyla giderilemeyen tutar olan (310.000 – 270.000 )= 40.000.-TL ise Sonraki Döneme Devreden KDV satırına aktarılmıştır.

3.3. Olay: S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 dönemine ait sadece Devir KDV durumunda değişiklik yapılmış olup, 1 No.lu KDV Beyannamesindeki bildirimleri aşağıdaki gibidir:

Veriler ışığında; bahse konu mükellefin 100.000.-TL Devreden KDV’ sinin bulunduğu ve ihraç kayıtlı satışları sebebiyle ihracatçıdan tahsil etmediği 360.000.-TL tutarındaki KDV’ nin tamamını iade/mahsup talep edebilecek iken, DİİB sahibi mükellefin Mart/2019 dönemindeki KDV ödenmeksizin DİİB kapsamında yaptığı alımlar, iade/mahsup tutarını etkilemektedir.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. DİİB Sahibi Mükellefin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV başlıklı bölümüne atfen iade alınabilecek tutarın hesaplanması:

Görüldüğü üzere, bahse konu mükellefin Mart/2019 döneminde ihraç kayıtlı teslimleri sebebiyle iade alabileceği maksimum tutar 270.000.-TL olacaktır.

Örnek Olay-3’deki veriler doğrultusunda ihraç kayıtlı satışlara isabet eden Hesaplanan KDV tutarı 360.000.-TL iken, bu tutarın 270.000.-TL’ sini iade/mahsup talep edilebilecek ve (İndirilecek KDV – Hesaplanan KDV)= 100.000.-TL gereği Devreden KDV doğacak ve KDV beyanı aşağıdaki gibi olacaktır.

DİİB sahibi S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 döneminde KDV ödenmeksizin yaptığı DİİB kapsamındaki alımlar, iade/mahsup tutarını etkilemiş ve ihraç kayıtlı teslimler dolayısıyla ihracatçıdan tahsil etmediği 360.000.-TL tutarındaki KDV’ nin 270.000.-TL’ lik kısmını iade/mahsup talep edebilecektir.

Ayrıca KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. bölümü gereği iade/mahsup ve/veya tecil edilemeyen, ayrıca DİİB kapsamında KDV ödenmeksizin alınan mallar olması hasebiyle de indirim yoluyla giderilemeyen tutar olan (360.000 – 270.000)= 90.000.-TL ise Sonraki Döneme Devreden KDV satırına aktarılmıştır.

4. İMALATÇILARIN İADE ALABİLECEĞİ TUTARIN BELİRLENMESİNDE GENEL VERGİ ORANININ ROLÜ

KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. DİİB Sahibi Mükellefin İhraç Kaydıyla Tesliminde İade Edilecek KDV başlıklı bölümünde; “DİİB kapsamında KDV ödemeksizin yurtiçi ve yurtdışından satın aldığı girdileri kullanarak ürettiği malı 3065 sayılı Kanunun (11/1-c) maddesi kapsamında ihraç kayıtlı olarak teslim eden bir mükellefin iade alacağı KDV tutarı, ihraç kayıtlı teslim bedeli ile DİİB kapsamında aldığı girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı[2] uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz. Dış ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerine yapılan ihraç kaydıyla teslimlerde bu sınır uygulanmaz.” denilmektedir.

4.1. Olay: S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 dönemine ait 1 No.lu KDV Beyannamesindeki bildirimleri aşağıdaki gibidir:

Veriler doğrultusunda; DİİB sahibi firmanın Mart/2019 döneminde KDV ödenmeksizin yaptığı DİİB kapsamındaki %8’lik mal alımlarının, ihraç kayıtlı teslimler dolayısıyla iade alınabilecek KDV tutarına etkisi aşağıda gösterilmiştir:

Veriler doğrultusunda ortaya çıkan 1 No.lu KDV Beyannamesi aşağıdaki gibidir.

DİİB sahibi S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının Mart/2019 döneminde KDV ödenmeksizin yaptığı DİİB kapsamındaki alımlar, iade/mahsup tutarını etkilemeyecek olup, ihraç kayıtlı teslimler dolayısıyla ihracatçıdan tahsil etmediği 160.000.-TL tutarındaki KDV’ nin tamamını iade/mahsup talep edebilecektir.

4.2. İade Alınacak KDV Hesaplamasında %8 – %18 Uyumsuzluğu

3.3. ve 4.1. bölümlerindeki bahsi geçen örnek olaylardaki tüm veriler aynı kalmakla beraber sadece mal alım/satımına ilişkin KDV oranı değiştirilmiştir.

İlgili örnek olaylarda görüleceği üzere, ikisi de DİİB sahibi olan mükelleflerden birisi %18’lik mal alım/satımı yaparken diğeri %8’ lik mal alım/satımı yapmakta olup, her iki mükellef için Mart/2019 dönemine ait ihraç kayıtlı satışları sebebiyle iade alınabilecek KDV tutarı 270.000.-TL olarak hesaplanmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliğinin IV/A-1.5. bölümünde, ihraç kayıtlı teslim bedeli ile DİİB kapsamında aldığı girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı (%18) uygulanarak DİİB ile aldığı maddeler ile imal ettiği ürünleri ihraç kaydıyla teslim ettiği durumlarda iade alınabilecek üst tutar belirlenmektedir.

3.3. ve 4.1. bölümündeki verilerin mükellefler bazında oluşturduğu etki aşağıda hazırlanan tabloda gösterilmiştir.

DİİB sahibi S & S Hayal Ürünü İmalat firmasının %18’ lik KDV oranı uyguladığı senaryoda, iade tutarı baraja takılmakta ve 90.000.-TL’lik iade alınamamaktadır.

Bahse konu firma aynı veriler doğrultusunda %8’ lik KDV oranı uygulayan bir mükellef olsaydı iade sınırı değişmeksizin beyan ettiği ihraç kayıtlı satış dolayısıyla hesaplanan KDV tutarının (160.000.-TL) tamamını iade/mahsup talep edebilecekti.

Ayrıca iade sınırı olan 270.000.-TL’ ye kadar yapılacak ihraç kayıtlı satışlar için hesaplanacak KDV tutarını iade sınırına takılmaksızın yine tamamını iade/mahsup talep edebilecekti.

Sonuç olarak; DİİB kapsamında alınan girdileri kullanarak ürettiği malları ihraç kayıtlı olarak teslim eden bir mükellefin iade alabileceği KDV tutarının, ihraç kayıtlı teslim bedeli ile DİİB kapsamında alınan girdilerin bedeli arasındaki farka genel vergi oranı yerine yürürlükte olan vergi oranı uygulanmak suretiyle hesaplanması halinde mükellefler nezdindeki mevcut ihtilafı da ortadan kaldıracağı varsayılmaktadır.

Her hasadın bir zekâtı vardır. İlmin zekâtı ise öğretmektir. İlim, paylaştıkça çoğalan bir hazinedir.

Dipnotlar

[1]2006/12 sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinin 3 üncü maddesinde;

“f) Dahilde işleme izin belgesi: İhraç amacıyla gümrük muafiyetli ithalata ve/veya yurt içi alımlara imkan sağlayan Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,

g) Dahilde işleme izni: İhraç amacıyla gümrük muafiyetli ithalata imkan sağlayan ve gümrük idaresince verilen izni” şeklinde tanımlanmıştır.

[2]Genel Vergi Oranı: %18’ dir. KDV Kanununun 28 inci maddesinde “Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10’dur. Cumhurbaşkanı bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1’e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası ve inşaatın yapıldığı arsanın veya konutun vergi değeri ve bulunduğu yeri esas alarak konut teslimleri için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.” denilmektedir.

Serhat ERDEN
Vergi Dairesi Müdür Yardımcısı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Kaynaklar

• https://www.alomaliye.com/2021/04/16/diib-sahibi-mukellefin-ihrac-kaydiyla-yaptigi-teslime-iliskin-iade-edilecek-kdv/
• Katma Değer Vergisi Kanunu. (www.gib.gov.tr)
• 1 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği (www.gib.gov.tr)
• İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 01.12.2017 Tarih ve 39044742-KDV.11-514342 Sayılı Özelgesi (www.gib.gov.tr)
• 2006/12 Sayılı Dahilde İşleme Rejimi Tebliği (www.ticaret.gov.tr)
• SERHAT, E. “İhraç Kayıtlı Satış”. (https://www.alomaliye.com/2020/11/11/ihrac-kayitli-satis/ ). Erişim tarihi: 08.02.2021