Iskat için Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlüğü’nde “düşürme, aşağı atma, düşürülme” karşılıkları verilmektedir. Öğretide ve eski Ticaret Kanunu’na ilişkin Yargıtay kararlarında “ıskat” için “ortağın ortaklıktan ıskatı”, “ortak sıfatının ıskatı”, “ortaklıktan çıkarma” ifadeleri kullanılmakta ve bu yönden bakıldığında, ıskatın “ortaklıktan çıkarma, ihraç” anlamına geldiği sonucu çıkarılabilmekte ise de, bunun doğru bir tanımlama olmayacağı ve yanlış anlamalar ile uygulamalara sebebiyet verebileceği düşünülmektedir. Zira, TTK açısından ıskat, -bazı istisnaî haller haricinde- pay sahibinin ortaklıktan çıkarılması değil, bedelini ödemediği payların sahipliğinden mahrum kalması anlamına gelmektedir.
Anonim şirketin kurucularından ve ortaklarından ödenmemiş bakiye sermaye taahhütlerinin nasıl isteneceği ve buna bağlı olarak ortaya çıkabilecek ortağın ıskatının usulü ile şartları Türk Ticaret Kanunu’nda emredici kurallarla düzenlenmiştir.
Anonim şirketin kuruluşunda ve sermaye artırımında taahhüt edilen pay bedellerinin ödenmesi, anonim şirket yönetim kurulu tarafından istenir. Sermaye taahhüt borcunu süresi içinde yerine getirmeyen kurucu ve pay sahibi, temerrüde düşer ve bu durumda yönetim kurulu temerrüt faizi ödeme yükümü yanında, mütemerrit pay sahibini, iştirak taahhüdünden ve yaptığı kısmî ödemelerden doğan haklarından yoksun bırakıp söz konusu payları satarak yerine başkasını alabilir. Diğer bir ifadeyle, pay bedellerini ödemede temerrüde düşen ortağın payları ıskat hükümlerine tabi tutulur.
Gerek kuruluşta gerek sermaye artırımında sermaye taahhüt borcunu ödemeyen bir ortağın paylarının ıskat edilebilmesi için öncelikle temerrüde düşürülmesi gerekir. Bedelinin ödenmesinde temerrüde düşülen paylar hamiline yazılı ise, yönetim kurulu tarafından, mütemerrit pay sahibine, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile esas sözleşmenin öngördüğü şekilde ilân yoluyla ve eğer şirket internet sitesi yükümlülüğüne tabi ise şirketin internet sitesinde yayımlanacak bir mesajla ihtarda bulunulması; anılan ihtarda, mütemerrit pay sahibinin temerrüde konu olan tutarı bir ay içinde ödemesi gerektiğinin, aksi hâlde, ilgili paylara ilişkin haklarından yoksun bırakılacağının ve sözleşme cezasının isteneceğinin belirtilmesi gerekir. Nama yazılı payların sahiplerine ise, davet ve ihtar, ilân yerine, iadeli taahhütlü mektupla ve bağımsız denetime tabi şirketlerde internet sitesi mesajı ile yapılır.
Mütemerrit pay sahibinin bu ihtarlarda belirtilen süre ve şekilde de pay bedellerini ödememesi halinde, ıskat hükümleri uygulanır. Bu bağlamda, sahip oldukları paylardan mahrum kalmamaları için, anonim şirketin kurucularının ve ortaklarının, gerek kuruluşta gerek sermaye artırımında taahhüt ettikleri payların bedelini zamanında ve eksiksiz olarak ödemeye özen göstermeleri menfaatlerine olacaktır. Soner Altaş
https://www.dunya.com/kose-yazisi/ortagin-iskati-nedir/617459
