Genç girişimcilere teşvik indirimi mevzuatımıza, Gelir Vergisi Kanununa 4/12/1985 tarih ve 3239 sayılı Kanunun 41. maddesi ile eklenen “Eğitim, Öğretim Ve Sağlık Hizmet İşletmelerinde Kazanç İstisnası” başlıklı maddenin 26/12/1993 tarih ve 3946 sayılı Kanunun 38. maddesi ile yürürlükten kaldırılması sonucu ortaya çıkan mülga maddenin 29.1.2016 tarih ve 6663 sayılı Kanunun 1. maddesi ile yeniden düzenlenmesi sonucu oluşan mükerrer 20. madde ile girmiştir. Madde düzenlemesi aşağıdaki şekildedir.
Genç girişimcilerde kazanç istisnası:
Mükerrer Madde 20 – Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının
75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, aşağıdaki şartlarla gelir vergisinden müstesnadır.
1. İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,
2. Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),
3. Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması hâlinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,
4. Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hâli hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dâhil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,
5. Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.
İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hâllerinde dahi yıllık beyanname verilir.
Bu istisnanın, bu Kanunun 94 üncü maddesi uyarınca tevkif suretiyle ödenecek vergiye şümulü yoktur.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Maddenin gerekçesi ise aşağıdaki şekildedir.
“Madde ile, ekonomik büyüme ve kalkınmanın itici gücü, yenilik ve yaratıcılığın en önemli kaynaklarından biri olan genç girişimcilere kazanç istisnası getirilmektedir. Bu amaçla ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis edilen yirmidokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilere, elde ettikleri söz konusu kazançlarının 103 üncü maddede yazılı tarifenin ilk gelir diliminde yer alan tutara kadar olan kısmı için, maddede yer alan şartlar dahilinde kazanç istisnası sağlanmaktadır. Ayrıca, bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirleme konusunda Maliye Bakanlığına yetki verilmektedir.”
Gerekçede ve Kanun Tasarısında yer alan istisna önerisinde her ne kadar istisna tutarı ile gelir vergisi tarifesi arasında bir ilişki kurulmuşsa da, maddenin TBMM Genel kurulunda görüşülmesi sırasında bu bağ koparılarak, istisna tutarı maktu olarak belirlenmiştir.
Söz konusu maddeye ilişkin idari yorum ise 292 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile açıklanmıştır.
I. İSTİSNADAN FAYDALANABİLECEK OLANLAR
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesinde düzenlenen bu istisnadan;
a) Ticari, zirai veya serbest meslek faaliyeti nedeniyle adına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis eden ve
b) Mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış, olan tam mükellef gerçek kişiler yararlanabilirler
Dolayısıyla, ticari, zirai veya mesleki kazançlar dışındaki diğer gelir unsurları dolayısıyla ilk defa mükellefiyet tesis edenler ile söz konusu gelir unsurları için dahi olsa ilk defa mükellefiyet tesis eden dar mükellefler, bu istisnadan yararlanamazlar.
II. İSTİSNADAN YARARLANMANIN KOŞULLARI
Yukarıda belirtilen ve istisnadan yararlanma koşuluna haiz olanların, bu istisnadan yararlanabilmeleri için ayrıca aşağıdaki koşulları da sağlamaları gerekmektedir.
…
Kaynak: TÜRMOB
