İhracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin süreler, 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Hakkında Kanun, kanuna dayanılarak çıkarılan 32 Sayılı Karar ve bu karara bağlı tebliğ ve genelgelerle düzenlenmektedir.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar’ın 8’inci maddesine dayanılarak çıkarılan 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihten itibaren fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır. Banka aracılığı ile getirilen dövizlerin Türk Lirası’na çevrilme zorunluğu ise kaldırılmıştır.

Özelliği olan ihracat işlemlerine ilişkin olarak, ihracat genelgesinin 7’nci maddesinde belirtilen aşağıda özelliği olan ihracat bölümünde açıklanan süreler geçerlidir.

Sözleşmelerle belirlenen süreler

İhracat işlemlerine ait sözleşmelerde bedellerin tahsili için fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günden fazla vade öngörülmesi durumunda, bedellerin yurda getirilme süresi vade bitiminden itibaren 90 günü geçemez. Öngörülen vadenin tespiti için ihracatçının yazılı beyanıyla birlikte vade içeren sözleşmenin ya da vadeyi tevsik niteliğini haiz proforma fatura veya poliçenin aracı bankaya ibrazı zorunludur. Serbest bölgelere yapılan ihracat işlemleri 2018-32/48 sayılı Tebliğ hükümleri kapsamındadır. İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğ’in 3. üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz.180 günlük sürede ihracat bedelinin yurda getirilmesi şartı aranmaz. Yurt içinde serbest dolaşımda bulunan malların gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere bu mağazalara veya söz konusu mağazaların depolarına antrepo rejimi kapsamında antrepo beyannamesi ile alındığı işlemler için 2018-32/48 Sayılı Tebliğ’in 3’üncü maddesinin birinci fıkrası uygulanmaz.

İhracat bedellerinin tahsil şekilleri

İhracat bedelleri 2018-32/48 Sayılı Tebliğ’in 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen-aşağıda ihracat bedelinin tahsili ve kabulü bölümünde yer verilen- ödeme şekillerine göre tahsil edilir ve Gümrük Beyannamesi’nin (GB) 28’inci hanesine tahsil işleminde kullanılan ödeme şekli yazılır.

- Birden fazla ödeme şeklinin kullanılması durumunda kullanılan diğer ödeme şekilleri GB’nin açıklama kısmına yazılır.

- İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesi esas olup, bedelin beyan edilenden farklı bir döviz üzerinden getirilmesi mümkündür.

- Türk parası üzerinden yapılan ihracat karşılığında yurda döviz getirilmesi mümkündür.

- İhracat bedelinin yolcu beraberinde efektif olarak yurda getirilmesi halinde gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunludur.

Peşin döviz karşılığı ihracatta süreler ve önemi

- Peşin bedel karşılığı ihracatın 24 ay içerisinde yapılması zorunludur.

- Peşin döviz karşılığında 24 ay içerisinde ihracat yapılmaması veya bu süre içerisinde peşin döviz tutarının tamamının tek seferde iade edilmemesi durumunda bu tutar kambiyo mevzuatı açısından prefinansman kredisi hükümlerine tabidir. Peşin bedelin iadesine ilişkin KKDF mevzuatı hükümleri saklıdır.

- İhracat Genelgesi’nin 6’ncı maddesinde konu ile ilgili kapsamlı düzenlemelere yer verilmiştir.

Özelliği olan ihracatta özel süreler

- Yurt dışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatın bedelinin 365 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

- Konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin kesin satışı müteakip; uluslararası fuar, sergi ve haftalara bedelli olarak satılmak üzere gönderilen malların bedellerinin ise gönderildikleri fuar, sergi veya haftanın bitimini müteakip 180 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

- İlgili mevzuat hükümlerine göre yurt dışına geçici ihracı yapılan malların verilen süre veya ek süre içinde yurda getirilmemesi veya bu süreler içerisinde satılması halinde satış bedelinin süre bitiminden veya kesin satış tarihinden itibaren 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

- Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kredili veya kiralama yoluyla yapılan ihracatta, ihracat bedelinin kredili satış veya kiralama sözleşmesinde belirlenen vade tarihlerini izleyen 90 gün içinde yurda getirilmesi zorunludur.

İhracat bedelinin tahsili ve kabulü

- Özelliği olan ihracat için 7’nci maddedeki ihraç tarihleri ve süreler saklı kalmak kaydıyla, ihraç edilen malın GB’nin 22’nci hanesinde kayıtlı bedelinin yurda getirilerek, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) düzenlenmesi zorunludur.

- İhracat bedellerinin tahsili, satış sözleşmesinde belirlenen kurallar ve uluslararası ticari uygulamalar çerçevesinde firmaların yazılı beyanına istinaden “Akreditifli Ödeme”, “Vesaik Mukabili Ödeme”, “Mal Mukabili Ödeme”, “Kabul Kredili Akreditifli Ödeme”, “Kabul Kredili Vesaik Mukabili Ödeme”, “Kabul Kredili Mal Mukabili Ödeme”, “BPO (Banka Ödeme Yükümlülüğü)” ve “Peşin Ödeme” şekillerine göre gerçekleştirilir.

Türk Lirası ihracat

- Peşin bedel ve alıcı firma prefinansmanı dışında ihracat bedelinin Türk Lirası olarak kabulü için satış sözleşmesi, akreditif mektubu veya banka garanti mektubunda bedelin Türk Lirası olarak tahsil edileceğinin beyan edilmiş olması veya alıcıya gönderilecek faturanın Türk lirası olarak düzenlenmiş ya da GB’nin 22. nci hanesinde Türk Lirası olarak beyan edilmiş olması gerekir.

- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne yapılan ihracatta, ihracat bedeli birinci fıkrada belirtilen belgelerde döviz olarak gösterilmiş olsa dahi Türk lirası olarak kabul edilebilir.

- Türk Lirası olarak tahsil edileceği beyan edilen ihracat bedelinin kısmen veya tamamen döviz olarak kabulü halinde GB'nin 22’nci hanesinde kayıtlı Türk Lirası tutar; GB'nin düzenlendiği tarih ile bedelin bankaya getirildiği tarihteki Merkez Bankası döviz alış kurlarından lehe olanı esas alınarak kabul edilecek döviz cinsine çevrilir.

- İhracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin diğer düzenlemeler için Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun 32 Sayılı Karara ve 32/48 sayılı Tebliğ’e dayanılarak çıkarılan İhracat Genelgesi’ne başvurulabilir. Akif Akarca/Dr. Mehmet Şafak

https://www.dunya.com/kose-yazisi/ihracat-bedelinin-yurda-getirilmesi-sureler/601414