Halk arasında ‘dul aylığı’ adından ötürü sanki sadece kadınlar bu maaşı alabilirmiş gibi bir algı olsa da eşini kaybetmiş erkekler de ölüm aylığı alabilir. Üstelik çalışması ya da emekli olması aylık almasına engel değil...
Sosyal güvenlik sisteminde güvence altına alınan risklerden olan ölüm halinde, geride kalanlara ölüm aylığı bağlanır. Ölüm aylığı halk arasında aylık alan kişinin durumuna göre isimlendiriliyor. Yetim aylığı, dul aylığı gibi... Böyle olunca da sanki bir tek kadınlar dul aylığı alabilirmiş gibi bir algı oluşuyor. Hâlbuki erkeklerin de eşlerinden dolayı ölüm aylığı alma hakkı var.
Bazı şartlar var...
Diğer yandan geriye dönük ölüm aylığı talep edilmesi de mümkündür. Fakat birden fazla eşinden aylığa hak kazananlara iki aylık birlikte ödenmez. Ölüm aylığı geride kalan eş, çocuk, anne-babaya bağlanabilir. Ancak bu kişilerin bazı şartları taşıması gerekir. Vefat eden kişiyle ölüm tarihinde yasal evlilik bağı bulunan eşe aylık bağlanır. Sigortalının eşinin çalışması veya kendi sigortalılığı nedeniyle aylık veya gelir alıyor olması bu durumu değiştirmez.
KIZ-ERKEK ÇOCUK FARKLI
Vefat eden kişinin çocuklarında ise cinsiyete göre farklı kriterler var. Kız çocuklarına evli olmamaları şartıyla yaşa bakılmaksızın ölüm aylığı bağlanır. Evlenen kız çocuğunun ise aylığı kesilir. Erkek çocuklarında ise yaş şartı var. Erkek çocukları 18 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir. Orta öğretime devam eden erkek çocuk 20, yüksek öğrenime devam eden ise en fazla 25 yaşına kadar ölüm aylığı alabilir. Yaşı geçenlerin aylıkları kesilir.
İki eşten birlikte alamaz
Vefat eden eşinden dolayı ölüm aylığı alan eş, çalışırsa aylığını kaybetmez. Ancak yeniden evlenirse kesilir. Bu noktada akıllara gelen husus ise, kişinin ikinci evliliğinde de eşinin vefat etmesi halinde ikinci ölüm aylığını alıp alamayacağıdır. Yeniden evlenen eş, evliyken eski eşinden dolayı ölüm aylığı alamaz. İkinci evliliğinde de eşinin vefatı halinde bu eşinden dolayı da ölüm aylığına hak kazanmışsa, bu durumda iki ölüm aylığını birlikte alamaz, yalnızca tercih ettiği aylığı alabilir.
Geriye dönük talep edilebilir
SGK’dan ölüm aylığı alabilmek için hem gerekli şartları sağlamak, hem de yazılı olarak SGK’ya başvurmak gerekiyor. Hem anne-baba ve kocadan birlikte aylık kazandığını bilmeyenler, hem de dul kalan erkeklere ölüm aylığı bağlandığını bilmeyenlerin SGK’ya başvuru yaparak hak sahibi olduklarını almaları çok önemli. Eğer kişi ölüm aylığı hak etmesine rağmen SGK’ya başvuru yapmadıysa, 5 yıl geriye dönük olarak ölüm aylıklarını talep edebiliyor. Ancak 5 yıldan eski süreler için ölüm aylığı talep edilemiyor.
Evlenmediği sürece maaş devam eder
Dul aylığı denilince, sanki yalnızca kadınlar ölüm aylığı alabilir gibi bir algı oluşuyor. Halbuki kanun erkek-kadın ayrımı yapmıyor, Sigortalının eşi olarak hak sahibi kişiyi tanımlıyor. Erkeklerin genellikle dul olarak nitelendirilmemesi kanunun yaptığı bir ayrım değil. Bu nedenle eşini kaybetmiş erkekler de ölüm aylığı alabilirler. Eşini kaybetmiş erkeğin çalışması veya emekli olması ölüm aylığı almasına engel olmadığı için evlenmediği sürece ölüm aylığının alınması mümkündür.Okan Güray Bülbül
