İlk toplantısını geçen hafta yapan Asgari Ücret Tespit Komisyonu yarın da ikinci toplantısını yapacak. Yılbaşından önce iki toplantı daha yapılarak 2020’de çalışanlara ödenebilecek ‘en az ücreti’ belirlenecek.
Toplantılardan önce işçi temsilcileri tarafından ‘net 2 bin 578 lira’ olarak bir tutar da telaffuz da edildi. Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, bir kişinin yaşam maliyetinin 2 bin 578 lira olduğunu belirterek, yeni asgari ücret için bu rakamın göz önünde bulundurulması gerektiğini söyledi. 2019’un asgari ücreti (AGİ dahil) net 2 bin 20 lira olduğundan artış oranı yüzde 28’e denk gelir bu durumda.
İşveren temsilcilerinin de, 2 bin 200 liranın altında bir tutarı önermeyeceğini de tahmin ediyoruz. (Yüzde 9’luk artışa denk gelir.)
Dolayısıyla 2020 yılı için net asgari ücret, 2 bin 200 lira ile 2 bin 578 lira arasında bir tutarda kesinleşecektir.
Aşağıdaki tabloda bu iki tutarı alt ve üst limit baz alarak beş farklı asgari ücret tahmini üzerinden, gerek işçi için, gerek işveren için asgari ücretin diğer kalemleri de yer almakta. 2020 asgari ücreti henüz belirlenmemiş olsa da; tablo üzerinden çalışanlar da, işverenler de, asgari ücretin kendi bütçelerine nasıl yansıyacağını şimdiden görebilirler. Çalışanın maaşı üzerinden ne kadar asgari geçim indirimi (AGİ) hesaplanacağı, ne kadar vergi ve sigorta primi hesaplanacağı ve nihayetinde işverenin her bir asgari ücretli çalışan için 2020’de ne kadar toplam maliyete katlanacağı görülebilir.
2020 için aylık net asgari ücretin 2 bin 400 lira olarak belirlendiği durumu ele alalım mesela… Çalışana net ödenecek ücretin 2 bin 400 lira (227,93 TL AGİ dahil) olması durumunda, işverenin toplam yükleneceği maliyet (net ücret+ vergiler +sigorta primleri) toplam 3 bin 420 lira 83 kuruş olacaktır. (Maliyet hesabında; yüzde 5 SGK prim desteği dikkate alındı, 150 liralık devlet desteğinin 2020’de de uygulanacağı varsayıldı.)
AGİ NET MAAŞI NASIL ARTTIRIYOR?
AGİ’nin hesabı, asgari ücret üzerinden yapılıyor. AGİ’ den kaynaklı çalışana ödenecek yıllık tutar; yıllık asgari ücretin yarısına, yüzde 15 oranı uygulanarak bulunuyor. (GVK Md. 32) İşverenler, çalışanların ücretleri üzerinden hesapladıkları vergiyi, AGİ kadar daha az ödüyorlar vergi dairesine. Hesaplanan AGİ’yi, çalışanlarına (net ücretlerine ilaveten) ödüyorlar.
2019 ücret hesabında; bekâr bir çalışan için aylık 191,88 lira, net maaşa ilave ediliyor. Tabloda da; 2020 için varsayılan asgari ücret örnekleri üzerinden ne kadar AGİ ödemesi yapılacağı yine bekâr bir çalışan için hesaplandı. Asgari ücretin kesinleşmesinden sonra eş ve çocuklardan dolayı çalışanların maaşlarının üzerine ne kadar AGİ artışı uygulanacağını ayrıntılı olarak bir başka yazıda ayrıca ele alacağız.
Ahmet Karabıyık
