4857 sayılı İş Kanunu 74’üncü maddesine eklenen cümle ve fıkra ile bazı haklar verilmiş fakat 5510 sayılı SS ve GSS Kanunu ile uyumlu olmadığı için zaman içinde bazı olumsuzluklar ortaya çıkmıştır. Bugün yazımızda bu konulara değinerek konuyu açıklamaya çalışacağız.
29/1/2016-6663/22 md. Ek cümle ile 4857/74’üncü maddenin birinci fıkrasına ekleme yapılmıştır.
”Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.”
29/1/2016-6663/22 md. Ek cümle ile 4857/74’üncü maddenin birinci fıkrasına ekleme yapılmıştır.
29/1/2016-6663/22 maddesi ile sekizinci fıkra eklenmiştir.
”Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.”
Ek cümle, insani duygularla Kanuna eklenmiş olduğunu görüyoruz,son fıkra ise bu ek cümlenin tüm çalışma hayatında ,İş Hukuku, Basın, Deniz ve Borçlar Hukuku’na tabi (Esnaf ve Sanatkar yanında çalışanlar) kapsar denilerek geniş bir alana yayılmıştır.
Uygulamada özellikle sıklıkla karşılaşılan ve çözüm aranan konu ise;
a.)Doğum esnasında sigortalı kadının ölümü ile birlikte, hak edip kullanamadığı 8 haftalık (56 gün) doğum sonrası izin süreleri,
b.) Doğum sonrası ölmüş, hak edip kullanamadığı doğum sonrası izin süresi 8 haftalık (56 gün) sürelerin,
Babaya kullandırılmasını kanunda emredilmiş hükmüdür.
Kadın sigortalı hayatta olsa idi, 8 haftalık (56 gün) geçici iş göremezliği kendisine SGK tarafından ödenecek idi yada işvereni iş sözleşmesine göre geçici iş göremezlik ödeneği ücretinden az olması halinde aradaki farkı ödeyerek sigortalı kadının maddi kaybı ortaya çıkmazdı.
Annenin doğum esnasında yada doğum sonrasında ölmesi ile birlikte 8 haftalık (56) günlük geçici iş göremezlik hali babaya izin mahiyetinde kullandırılmasında işvereni bu kanunda açıkça ücretli mi ücretsiz mi olduğuna hükmedilmediği için ortada bir muğlaklık söz konusu olduğu gibi, SGK tarafından da konuyla ilgili bir yasal düzenleme boşluğu ortaya çıkmıştır.
5510 sayılı Kanunda geçici iş göremezlik sigortalılık ile illiyetli olduğu için, geçici iş göremezliğin özellikle doğum esnasında ve sonrasında ölüm halinde 8 haftalık (56 günün) ölen sigortalının eşine ödeneceğine dair bir hükme de yer verilmemiştir.
Ölen kadın sigortalın 5 yıl ve borçlanma hariç 900 gün prim ödeme günü varsa eşine ölüm aylığı, çocuğuna yetim aylığı bağlanacaktır.
5 yıl ve 900 günden az ise, ölüm toptan ödemesi ile primler tasfiye edilir.
Bu işlemler de göz önüne alınırsa 5510 sayılı Kanunda bununla ilgili düzenlemeye yer verilmez diye düşünebiliriz.
İşveren de 8 haftalık (56 günlük) izin karşısında ücretsiz olması halinde işçi kayıplarını, ölen eşinden dolayı verilen cenaze yardımı, ölüm aylığı yada toptan ödemeyle 56 günlük kaybını tazmin edecektir, mantığı güdülerek ücretli mi ücretsiz mi olması yönünde bir düzenlemeden söz edilmeyerek, kanunda muğlaklık oluşmuştur.
Üç yaşını doldurmuş çocuğu evlat edinen kadın/erkek 56 gün izni var: Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır. Sigortalı kadın üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinmesi halinde teslim edildiği tarihten itibaren 8 haftalık analık izni kullandırılır. Bu işlemde kanunda muğlak ücretli mi ücretsiz mi olduğu belli değil, 5510 sayılı Kanunda ise evlat edinen anneye doğum borçlanması hakkı tanınmış, fakat 56 gün için geçici iş göremezlik verilmemiştir. Dolayısıyla evlatlık edinen anne 56 gün karşılığında işvereni ücret ödemezse bu günlerin karşılığını da SGK alamayacaktır. Erkek sigortalı 56 gün izin kullanma hakkına sahiptir, fakat muğlaklık devam eder, 5510 sayılı Kanunda sadece 56 gün kadın sigortalı için geçici iş göremezlik tanındığı için, taban tabana zıt bir uygulama olarak 56 gün erkek sigortalı için ödeme çıkmayacaktır.
İşveren 56 günü kullandırmaması halinde işçi haklı fesh kullanır mı?
4857/74 ‘üncü maddesinde belirtilen 56 günlük izin hakları kullandırılmaması halinde işçi haklı nedenle iş akdini fesh eder, fesh doğan kıdem tazminatını alabilir.
5510 sayılı kanunda yasal düzenleme yapılır mı? 56 gün karşılığında evlatlık edinen, eşi ölen erkek sigortalı için geçici iş göremezlik yönünde bir hüküm konulduğunda kısa vadeli den ödemeler yapılabilinir yada bu süreler için 5510/41’inci maddesine borçlanma hakkı tanınmasıyla birlikte boşluktaki süreler borçlanılır. VEDAT İLKİ
