24 Ekim 2019 tarihinde Meclis Başkanlığına sunulan “Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nun 30, 31 Ekim ve 1 Kasım 2019 tarihli birleşimlerinde kabul edilmiştir. Komisyon görüşmeleri sırasında bazı maddelerde değişiklikler yapılmıştır. Bu teklifle 3 adet yeni vergi ihdas edilirken, başta Gelir Vergisi Kanunu olmak üzere çeşitli vergi kanunlarında değişiklikler yapılması öngörülmektedir. 

Bu sirkülerimizde ise Plan ve Bütçe Komisyonunda yapılan değişiklikleri de dikkate alarak, söz konusu teklifle vergi yasalarında yapılması öngörülen değişikliklerden önemli gördüklerimiz özetlenmektedir.

A. Yeni ihdas edilen vergiler

1. Dijital hizmet vergisi

Dijital ortamda sunulan bazı hizmetlerden “Dijital hizmet vergisi” adında yeni bir vergi alınması öngörülmektedir. Buna göre Türkiye’de sunulan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen hasılat üzerinden dijital hizmet vergisi ödenecektir.

• Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri (reklam kontrol ve performans ölçüm hizmetleri, kullanıcılarla ilgili veri iletimi ve yönetimi gibi hizmetler ile reklamın sunulmasına ilişkin teknik hizmetler dahil),
• Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin (bilgisayar programları, uygulamalar, müzik, video, oyunlar, oyun içi uygulamalar ve benzerleri dahil) dijital ortamda satışı ile bu içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetler,
• Kullanıcıların birbirleriyle etkileşime geçebilecekleri dijital ortamların sağlanması ve işletilmesi hizmetleri (kullanıcılar arasında bir mal veya hizmetin satılmasına veya satılmasının kolaylaştırılmasına yönelik sunulan hizmetler dahil).

Yukarıda sayılan hizmetlere yönelik dijital ortamda dijital hizmet sağlayıcıları tarafından verilen aracılık hizmetlerinden elde edilen hasılat da dijital hizmet vergisine tabidir.

Bu verginin mükellefi, dijital hizmet sağlayıcıları olarak belirlenmiştir. Bunların Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları bakımından tam mükellef olup olmamaları, dar mükellefiyette söz konusu faaliyetlerin Türkiye’de bulunan işyeri veya daimî temsilcileri vasıtasıyla gerçekleştirip gerçekleştirmemesi bu verginin mükellefiyetine tesir etmemektedir.

İlgili hesap döneminden önceki hesap döneminde, bu hizmetlere ilişkin Türkiye’de elde dilen hasılatı 20 milyon liradan veya dünya genelinde elde edilen hasılatı 750 milyon eurodan veya muadili yabancı para karşılığı Türk lirasından az olanlar bu vergiden muaftırlar. Bir başka deyişle, yukarıdaki tutarların her ikisini birden aşanlar dijital hizmet vergisinin mükellefi olacaklardır.

Dijital hizmet vergisinin oranı hasılat üzerinden %7,5 olarak belirlenmiştir. Cumhurbaşkanı’nın bu oranı %1’e kadar indirme ve iki katına artırma yetkisi bulunmaktadır.

Vergilendirme dönemi, takvim yılının birer aylık dönemleridir. Beyannamenin, vergilendirme dönemini takip eden ayın sonuna kadarbağlı bulunulan vergi dairesine verilip, beyanname üzerindeki verginin de aynı sürede ödenmesi gerekmektedir. Ödenen bu vergilerin, gelir ve kurumlar vergisine esas kazancın tespitinde gider olarak indirilmesi mümkündür. (Komisyon raporu madde 1 ilâ 7, Yürürlük:Yayımını izleyen üçüncü ay başında)

2. Konaklama vergisi

Gider Vergileri Kanunu’na eklenen yeni hükümle “konaklama vergisi” ihdas edilmektedir. Kanun Teklifi’ndeotel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart, misafirhane ve kamping gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmetleri ile bu hizmetten yararlananlara verilen diğer tüm hizmetlerden (yeme, içme, aktivite, eğlence, havuz, plaj, termal gibi) %2 oranında konaklama vergisi alınması öngörülüyordu.

Plan ve Bütçe Komisyonunda verilen önerge ile “otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart hotel, misafirhane ve kamping gibi konaklama tesisleri ile dağ ve yayla evi gibi kırsal turizm tesislerinde verilen geceleme hizmeti” konaklama vergisi kapsamına alınmıştır. Vergi, konaklama tesisinin türü esasına göre sabit bir tarifeye göre ve kişi başına gecelik olarak hesaplanacaktır.

Konaklama vergisi mükellefiyeti belirtilen tesislerde hizmet sunanlar olarak tanımlanmıştır.Bu vergi konaklama tesisince düzenlenen faturada ayrıca gösterilecek ancak KDV matrahına dahil edilmeyecektir.

Yurtlar, pansiyonlar ve kamplarda öğrencilere, 12 yaşından küçük çocuklara ve karşılıklılık esasında Türkiye'deki diplomatik temsilcilikler, konsolosluklar ve bunların diplomatik haklara sahip mensupları ile uluslararası anlaşmalarda vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve mensuplarına verilen geceleme hizmetleri bu vergiden istisnadır.

Vergilendirme dönemi, birer aylık dönemlerdir. Beyannamenin, vergilendirme dönemini takip eden ayın 26. günü akşamına kadar KDV yönünden bağlı olunan vergi dairesine verilmesi ve aynı sürede ödenmesi gerekmektedir. KDV mükellefiyeti bulunmayanlar ise tesisin bulunduğu vergi dairesine beyan edeceklerdir. (Komisyon raporu madde 9, Yürürlük: 01.04.2020)

3. Değerli konut vergisi

Emlak Vergisi Kanunu’na eklenmesi öngörülen yeni hükümlerle “Değerli konut vergisi” ihdas edilmektedir. Buna göre Türkiye sınırları içerisinde bulunan mesken nitelikli taşınmazlardan, bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değeri 5 milyon lira ve üzerinde olanlar değerli konut vergisine tabi olacaktır.

Vergi, kapsama giren konutun vergi değeri ile Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce belirlenen değerinden yüksek olan üzerinden aşağıdaki oranlarda alınacaktır.

Beyanname, meskenin değerinin 5 milyon lirayı aştığı yılı takip eden yılın şubat ayının 20. günü sonuna kadar verilecek ve vergi yetkili vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilecektir. Tahakkuk eden bu vergi şubat ve ağustos aylarının sonuna kadar iki eşit taksitteödenecektir. Değerli konut vergisi, bir kereye mahsus olmayıp, takip eden yıllar için de aynı şekilde mükellefler tarafından beyanname verilmesi gerekmektedir. (Komisyon raporu madde 32 ila 39, Yürürlük: Yayım tarihi)

B. Gelir Vergisi Kanunu’nda (GVK) yapılması öngörülen değişiklikler

1. Eser sahipleri için geçerli olan serbest meslek kazanç istisnası

GVK’nın 18. maddesinde tanımlanan;müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekar, bilgisayar programcısı ve mucitlerin, yine aynı maddede sayılan kazançları gelir vergisinden istisnadır. Teklifle, bu istisnaya bir sınır getirilmesi öngörülmektedir.

Buna göre kazançları toplamı gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı (500.000 TL) aşan söz konusu kazançlar gelir vergisi istisnasından yararlanamayacaktır. Diğer bir deyişle eser sahipleri için mevcut düzenlemedeki sınırsız istisna, 500.000 TL üst sınırına bağlı hale getirilmekte ve bu tutarı aşan kazanç sahiplerinin bu kapsamdaki bütün kazançları vergiye tabi hale gelmektedir. (Komisyon raporu madde 10, Yürürlük: 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere)

2. Personel ulaşım gider indirimi

İşverenlerce çalışanlara servis imkânı sağlanmadığı durumlarda, çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin 10 lirayı aşmaması ve buna ilişkin ödemelerin toplu taşıma kartı veya bilet temini şeklinde yapılması şartıyla gelir vergisi istisnası getirilmesi öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 11, Yürürlük: Yayımını izleyen ay başında)

3. Hakem ücretlerinde gelir vergisi istisnası

GVK’nın 29. maddesi uyarınca, tüm spor yarışmalarını yöneten hakemlere ödenen ücretler gelir vergisinden istisnadır. Teklifte bu istisnanın tamamen kaldırılması öngörülüyordu.

Plan ve Bütçe Komisyonda yapılan değişiklikle spor hakemlerinin ücretlerinin gelir vergisinden istisna olma hükmü kaldırılmamış uygulama alanı daraltılmıştır. Buna göre, amatör spor yarışmalarını yöneten hakemlere ödenen ücretler için gelir vergisi istisnası olacaktır. Ancak, basketbol ve voleybolda en üst liglerdeki hakemler bu istisnadan yararlanamayacaktır. Diğer taraftan bu değişiklik sonrasında profesyonel liglerde yer alan hakemlerin ücretleri de gelir vergisine tabi olacaktır. (Komisyon raporu madde 12, Yürürlük: Yayımını izleyen ay başında)

4. Binek otomobil giderlerine sınırlama (Ticari kazanç, kurum kazancı)

Ticari kazançta indirilecek giderlerin sayıldığı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde binek otomobillerle ilgili çeşitli değişiklikler yapılması öngörülmektedir. Buna göre, kiralanan binek otomobillerinin her birine ait aylık kira bedelinin 5.500 lirayı aşan kısmı gider kabul edilmeyecektir. Bu tutar 2020 yılında yeniden değerleme oranında artırılmayacaktır. (Komisyon raporu madde 22, Yürürlük: Yayım tarihi)

İktisap edilen binek otomobillerinde ise ÖTV ve KDV tutarlarının en fazla 115.000 liralık kısmı gider kabul edilecektir. Bunun yanında binek otomobillere ilişkin giderlerin de en fazla %70’lik kısmı gider yazılabilecektir.

Diğer taraftan ÖTV ve KDV hariç ilk iktisap bedeli 135.000 lirayı, bu vergilerin maliyet bedeline eklendiği veya binek otomobilin ikinci el olarak satın alındığı hallerde, amortismana tabi tutarı 250.000 lirayı aşan binek otomobillerinde,en fazla bu tutarlara isabet eden amortismanlar indirilebilecektir.

Faaliyetleri binek otomobilleri kiralamak veya çeşitli şekillerde işletmek olan mükellefler, bu amaçla kullandıkları binek otomobiller için yukarıdaki sınırlamalar kapsamı dışındadırlar. (Komisyon raporu madde 13, Yürürlük: 01.01.2020 tarihinden başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere)

5. Binek otomobil giderlerine sınırlama (Serbest meslek kazancı)

Yukarıda ticari kazançlar açısından binek otomobillere getirilen sınırlamaların (Sirkülerimizin B/4 bölümü) serbest meslek erbabı için de geçerli olması öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 14, 01.01.2020 tarihinden başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere)

6. Ücret gelirlerinin beyanı

a. Tek işverenden alınan ücretler

GVK’nın 86. maddesi uyarınca, tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri beyan edilmemektedir. Teklifle gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı (500.000 TL) aşan, tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler için beyanname verilmesi öngörülmektedir.

b. Birden fazla işverenden alınan ücretler

Aynı madde (GVK 86) uyarınca, birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı 40.000 TL’yi (2019 yılı içingeçerli tutardır) aşanların beyanname vermesi gerekmektedir. Teklif’te, yeni gelir vergisi tarifesi değişikliğine paralel olarak bu hükümde de değişiklik yapılması öngörülmektedir.

Buna göre çalışanların birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamının 40.000 TL’yi (2019 yılı için geçerli tutardır) ve birinci işverenden alınan dahil ücret gelirleri toplamının,gelir vergisi tarifesinin 4. gelir dilimindeki tutarı (500.000 TL) aşması halinde mükellefler yıllık beyanname vereceklerdir.

(Komisyon raporu madde 15, Yürürlük: 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere)

7. Karşı tarafa yüklenen vekalet ücretinde tevkifat yükümlülüğü

GVK’nıntevkifata tabi ödemelerin yer aldığı 94. maddesine eklenen yeni bir fıkra ile İcra İflas Kanunu ile Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen, avukatlara ait olan ve serbest meslek kazancına dahil edilmesi gereken vekalet ücretleri üzerinden kimlerin tevkifat yapmakla yükümlü olduğu hususuna açıklık kazandırılmaktadır.

Buna göre, İcra İflas Kanunu ile Avukatlık Kanunu uyarınca karşı tarafa yükletilen vekalet ücretlerini (icra iflas müdürlüklerine yatırılanlar dahil) ödemekle yükümlü olanlar, ödemenin avukatın müvekkiline yapılması durumunda ise müvekkil tarafından, gelir vergisi tevkifatı yapacaktır. (Komisyon raporu madde 16, Yürürlük: Yayım tarihi)

8. Gelir vergisi tarifesi değişikliği

500.000 lirayı aşan gelirler için (ücretler dahil) gelir vergisi tarifesine yeni bir dilim eklenmesi öngörülmektedir. Bu gelirler üzerinden %40 oranında vergi ödenecektir. (Komisyon raporu madde 17)

Buna göre gelir vergisi tarifesi aşağıdaki şekilde olacaktır:

Yeni tarife, 01.01.2019 tarihinden itibaren elde edilen ücret dışındaki gelirler için uygulanacaktır. 2019 yılında elde edilen ücret gelirleri açısından ise eski tarife geçerli olmaya devam edecektir. Ücretler için yeni tarife 2020 gelirlerinden itibaren uygulanmaya başlayacaktır. (Komisyon raporu madde 22)

9. Vergiye uyumlu mükelleflerde indirim uygulaması

Vergiye uyumlu mükellefler için geçerli olan %5’lik indirim uygulamasında “vergi beyannameleri” kavramının hangi beyannameleri kapsadığı konusuna açıklık getirilmekte ve indirim şartlarında bazı değişiklikler yapılmaktadır. (Komisyon raporu madde 18, Yürürlük: 01.01.2020 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerine uygulanmak üzere)

10.Sporcu ücretlerinin vergilendirilmesi

Sporcu ücretlerinde sabit oranlı tevkifat uygulamasını içeren GVK’nın geçici 72. maddesinin süresi 31.12.2019 tarihinde doluyordu. Teklif’te bu sürenin 31.12.2023 tarihine kadar uzatılması öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 21, Yürürlük: Yayım tarihi)

Ayrıca lig usulüne tabi spor dallarında, en üst ligdeki sporculara ödenen ücretler üzerinden kesilen vergi oranı %15’ten %20’ye çıkarılmaktadır. İlaveten sporcuların yıllık gelirleri toplamı, değiştirilmesi öngörülen gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan 500.000 TL'yi aşması halinde bu gelirler için yıllık beyanname verilmesi gerekecektir. Yıllık beyanla bildirilen gelirler üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yapılan ücret stopajları tevkifat sorumlularınca vergi dairesine ödenmiş olması şartıyla mahsup edilebilecektir. (Komisyon raporu madde 21, Yürürlük: 01.01.2020 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere)

Ancak Plan ve Bütçe Komisyonunda verilen bir önerge ile Kanun Teklifi’nde %20 olarak belirlenen tevkifatoranının,1 Kasım 2019 tarihinden önce akdedilerek geçerlilik kazanmış sporcu sözleşmeleri kapsamında ödenen ücretlere uygulanmayacağına yönelik geçici bir hüküm eklenmiştir. 1 Kasım 2019 tarihinden önceki sözleşmelere ilişkin olarak aynı tarihten sonra yapılan süre uzatımı ve ücreti etkileyen değişikliklerde ise geçici madde hükmü uygulanmayacaktır. (Komisyon raporu madde 22, Yürürlük: Yayım tarihi)

C. Vergi Usul Kanunu’nda yapılması öngörülen değişiklikler

1. Mükellefiyet kaydının analiz ve değerlendirme sonuçlarına göre terkini

Vergi Usul Kanunu’na “İşi bırakmanın bildirilmesi” başlıklı 160. maddeden sonra gelmek üzere, mükellefiyet kaydının analiz ve değerlendirme sonuçlarına bağlı olarak terkini başlıklı 160/A maddesinin eklenmesi öngörülmektedir.

Bu hükümle, yapılan analizler neticesinde sahte belge düzenleme riski yüksek olduğu belirlenen mükellefler hakkında tesis edilmesi öngörülen işlemler düzenlenmektedir. (Komisyon raporu madde 24, Yürürlük: Yayım tarihi)

2. İzaha davet uygulamasında süre

İzaha davet uygulamasında, izaha davet edilenlerin, izahta bulunma süreleri ile beyanname verme ve ödeme sürelerinin 15 günden 30 güne çıkarılması öngörülmektedir.

Ayrıca kullanılan sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge tutarı, bir takvim yılında 100.000 lirayı geçmeyen veya bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ini aşmayan mükelleflere maddede yer alan şartlar dahilinde ziyaa (kayba) uğratılan vergi üzerinden %20 oranında vergi ziyaı cezası kesilmesi öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 25, Yürürlük: 01.01.2020)

3. Cezalarda indirim uygulaması (VUK md. 376)

Vergi cezalarında indirimi düzenleyen 376. maddede değişiklik yapılarak vergi ziyaı cezalarında ilk defa işlenip işlenmediğine bakılmaksızın indirim oranı %50 olarak belirlenmektedir.

Ayrıca, uzlaşmanın vaki olması halinde ödenecek vergi ziyaı cezası için maddede yer alan şartlar dahilinde %25 oranında indirimden yararlanılmasına imkân sağlanmaktadır. (Komisyon raporu madde 26, Yürürlük: Yayım tarihi)

4. Kanun yolundan vazgeçme

Vergi Usul Kanunu’na, mükellef ile idare arasındaki vergi ihtilaflarının süratle çözümlenebilmesi ve yargı mercilerinin iş yükünün azaltılması amacıyla “Kanun yolundan vazgeçme” başlıklı maddenin eklenmesi öngörülmektedir.

Buna göre vergi/ceza ihbarnamesine karşı süresinde açılan davalarda, vergi mahkemesi veya bölge idare mahkemesince verilen istinaf/temyiz yolu açık kararlarda, mükellef tarafından dava konusu vergiler ile vergi cezalarının tümü için istinaf ve temyiz yolundan vazgeçilmesi halinde, vergi aslı ve cezalardan çeşitli indirimler yapılarak aşağıdaki tutarların ödenmesi suretiyle ihtilaflar sonlandırılacaktır.

a. Kaldırılan vergi tutarının yüzde 60'ı, tasdik edilen vergi tutarının tamamı ile tasdik edilen vergi tutarına ilişkin vergi ziyaı cezasının yüzde 75'i,

b. Bağlı olduğu vergi aslı dava konusu yapılmayan veya 359. maddede yazılı fiillere (kaçakçılık) iştirak nedeniyle kesilen vergi ziyaı cezalan ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının kaldırılan tutarının yüzde 25'i ve tasdik edilen tutarının yüzde 75'i.

Ancak bu hükümden yararlanabilmek için mükellefin vazgeçme dilekçelerini, istinaf ve temyiz yoluna başvuru süresi içinde ilgili vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Danıştay'ın bozma karan üzerine verilen kararlar madde kapsamına girmemektedir.

Bir de ilgili hükümde yukarıdaki şekilde tahakkuk eden vergi ve cezaların tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi durumunda ayrıca bir indirim yapılacağına ilişkin düzenleme de bulunmaktadır. Buna göre tahakkuk eden vergi ve/veya vergi cezaları, hesaplanacak gecikme faizi ile birlikte 1 aylık sürede ödenirse, vergi ve ceza tutarının yüzde 20’si tahsil edilmeyecektir. Tasdik edilerek tahakkuk eden vergi tutarı içinse bu indirimden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. (Komisyon raporu madde 27, Yürürlük: 01.01.2020)

D. Diğer vergi kanunlarındayapılması öngörülen değişiklikler

1. Kambiyo satışlarında BSMV oranı

Gider Vergileri Kanunu’nun 33. maddesinde, kambiyo muamelelerinde BSMV oranının binde 1 olduğu hükmü yer almaktadır. Bu oranın binde 2’ye çıkarılması öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 8, Yürürlük: Yayım tarihi)

2. Tapu harcının hesaplanması

Harçlar Kanunu uyarınca, gayrimenkullerin tapuda yapılan alım satım işlemlerinde tapu harcı, beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden hesaplanmaktadır.

Kanun Teklifi ile tapu harcının emlak vergisi değerinin yanı sıra Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce yapılan veya yaptırılan değerleme sonucu belirlenmiş bir değer bulunması halinde bu değerden az olmamak üzere gerçek devir ve iktisap bedelinden alınmasını sağlamak üzere Harçlar Kanunu’nun 63. maddesi ve (4) sayılı tarifede değişiklik yapılması öngörülmektedir. (Komisyon raporu madde 30 ve 31, Yürürlük: 01.01.2020) vergidegundem.com