Son günlerde, basına da yansıdığı üzere, emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT'ler) ilgili yeni bir gelişme yaşandı. Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan, emeklilikte yaşa takılanların (EYT) durumuyla ilgili olarak Sosyal Politikalar Kurulu Üyesi ve Başkan Vekili Prof. Dr. Vedat Bilgin hocamızı görevlendirdi.

Çözüm üretilmesi için öncelikle EYT ile ilgili çalışmalar yapılacak, başta SGK olmak üzere kamu kurumlarından bilgi ve çalışmalar talep edilecek, yurtdışındaki buna benzer erken emeklilik imkanı sağlayan düzenlemeler görüşülecek ve nihayetinde Cumhurbaşkanımıza bir çalışma takdim edilecek. Bu çalışma sonucunda EYT ile ilgili bir çözüm olup olmayacağı değerlendirilecek. Basında Finlandiya modeli çokça yer aldığı için bu modeli biraz açıklayalım istedim.

Finlandiya modeli nedir?

Tabi geçmiş aylarda basında yer alan Finlandiya Modeli EYT için bir çözüm kapısı olarak görülüyor. Bu modelde belirlenen yaştan daha erken emeklilik olunca bir miktar kesinti yapılıyor. Bu kesintiyi kabul edenlere de emeklilik aylığı bağlanıyor. Finlandiya’da birbirini tamamlayan iki emeklilik sistemi var:

İş esaslı emeklilik hakkıçalışarak ve girişimcilik yapılarak kazanılır. İşveren bütün çalışanları için emeklilik sigortası almak ve sigorta primlerini ödemekle yükümlüdür. Girişimciler sigorta primlerini kendileri öderler.

Halk emekliliği,iş (maaş) esaslı emekliliği olmayan veya emeklilikleri çok az olan emeklilere yöneliktir.

Her iki emeklilik sisteminde yaşlılık ve maluliyet emekliliği bulunmaktadır. 65 yaşını dolduranlar halk emekliliği hakkını kazanılabiliyor.

İş emekliliği

İş emeklilik güvencesini, işverenler ve çalışanlar beraber sağlarlar. İşveren, çalışanın maaşından, çalışanın sigorta ücretleri payını alır ve kendi payı ile birlikte emeklilik kurumuna ödemede bulunur. İş esaslı emeklilik ile, iş esaslı emeklilik şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenirler.

İş emekliliğin miktarı, ne kadar çalışmış ve ne kadar maaş almış olduğunuza bağlıdır. İş emekliliği ile iş emekliliği sigorta şirketleri, emeklilik sandıkları ve vakıfları ilgilenirler. Emeklilik Güvencesi Merkezi (Etk) merkezî olarak emeklilik güvencesi ile ilgili konularla ilgilenir.

Halk emeklilikleri

Çalışma süresine dayalı (iş/maaş esaslı) olarak emekli olabilmek için primler yeterli gelmiyorsa ya da çalışma süresine dayalı emeklilik maaşı çok düşükse, halk emekliliğinden yararlanmak üzere başvuruda bulunulabilir.

Halk emekliliğin miktarı Finlandiya’da ne kadar yaşamış ya da Finlandiya’da ne kadar çalışmış olduğuna bağlıdır. Ayrıca aile ilişkileri ve diğer devam eden emeklilik gelirleri de halk emekliliğin miktarını etkiler. Halk emekliliği ve asgari emeklilik ile Kela kurumu ilgilenmektedir.

Kısmi erken yaşlılık emekliliği

61 yaşını dolduranlar, asgari yaşlılık emekliliği yaşınızdan önce kısmi emekliliğe ayrılabilir. Buna kısmi erken yaşlılık emekliliği denir. Aylık emeklilik miktarından yüzde 25 veya yüzde 50 ödeneceğine sigortalı karar vermektedir.

Aynı zamanda isterse tam gün çalışmaya devam edebilir, işinden tamamen de ayrılabilir ya da işverenle daha kısa çalışma süresi konusunda anlaşılabilir. Ancak belirtmek gerekir ki, kısmi erken yaşlılık emekliliği nihai emeklilik maaşının tutarını azaltmaktadır.

EYT için de bu yönde düzenleme olup olmayacağı araştırılacak. Başta işçi ve işveren sendikaları, sosyal taraflar, akademisyenlerle görüşülerek mutfak çalışması yapılacak.

Ancak EYT konusunun hemen çözülmesinin söz konusu olmadığını ve biraz daha zamana ihtiyaç olduğunu belirtmeliyiz. Resul Kurt

https://m.star.com.tr/yazar/eytlilere-finlandiya-modeli-yazi-1480958/