Ülkemizde mevcut durumda 20 farklı istihdam teşviki uygulanıyor. Her teşvikin uygulama alanı ve şartları ise birbirinden farklılık gösteriyor.
İşverenler ve mali müşavirler bu dağınık teşvik düzenlemeleri karşısında çoğu zaman mevzuatı takip etmekte zorlanıyor. Bu sebeple de bazen yararlanmaları mümkün olan teşvikten yararlanmıyorlar bazen de teşviklerden hatalı olarak yararlanıyorlar ve daha sonra yararlandıkları yersiz teşvik tutarlarını gecikme zammı ve gecikme cezasıyla geri ödemek zorunda kalıyorlar. Bu sebeple teşvik kurallarının bilinmesi ve bu konuda profesyonel destek alınması önemli.
Teşviklerde Sigortalı Kapsamına Dikkat
Bahsettiğimiz gibi her teşvikin kendi içinde bazı kuralları mevcut. Bu kurallar çalıştırılan sigortalılar ve işverenler/işyerleri yönünden farklılık gösterebiliyor. Ancak genel olarak prim teşviklerinde uygulanmakta olan bir kural mevcut. Bu da sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlar açısından prim teşviklerinden faydalanılamıyor olması. 5 puanlık prim indirimi, 6 puanlık prim indirimi, 4447 sayılı Kanun uyarınca uygulanan istihdam teşvikleri, engelli istihdamı teşviki bu uygulamaların başında geliyor.
Amaç Ek İstihdam
Bilindiği üzere istihdam teşviklerinin genelinde güdülen amaç, ek istihdam sağlamak ve işsizlik oranını azaltmak. Bunun yanı sıra içerdiği kurallar itibariyle kayıtdışı istihdamı azaltmak da zımni bir amaç olarak karşımıza çıkıyor. Bu itibarla teşviklerin, çalışmamaları halinde işsiz niteliğinde sayılacak kişiler için uygulandığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Bu sebeple de emekli olup çalışmaya devam eden ve bu sebeple de sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalılar yönünden prim teşviklerinden yararlanmak mümkün olmuyor.
Teşvikler Geri Alınır
Şayet bir işyerinde, emekli olup çalışan bir sigortalı sosyal güvenlik destek primi ödenerek değil de tüm sigorta kollarına tabi olarak SGK’ya bildirilirse söz konusu sigortalı açısından yararlanılan teşvik tutarlarının gecikme zammı ve gecikme cezasıyla iadesi gerekiyor.
Nitekim son zamanlarda SGK İl Müdürlüklerince bu kuralı ihlal eden işverenlere bu şekilde yazılar gönderiliyor.
Böyle bir durumun tespiti halinde işverenlerin ilgili dönemler için (1) belge türünü seçerek iptal, (2) belge türünü seçerek ek nitelikteki prim belgesini e-bildirge uygulaması üzerinden vermeleri gerekiyor. Söz konusu bildirimler nedeniyle idari para cezası uygulanmıyor.
Ayrıca diğer sigortalılar için yararlanılan teşvik ve indirimlerin iptali söz konusu olmuyor.
Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi sadece hatalı bildirim yapılan sigortalı için teşvik tutarlarının gecikme zammı ve gecikme cezasıyla iadesi gerekiyor.
05.08.2019
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
