Apartmanlarda konut kapıcısı çalıştırma konusu hemen hemen tüm vatandaşlarımızı ilgilendiren bir mesele. Çoğu zaman apartman yönetimlerinin yaptığı hatalar nedeniyle geçmişe dönük, telafisi zor uyuşmazlıklar ortaya çıkabiliyor. Bu nedenle konut kapıcısı çalıştırmadaki bazı püf noktaları bilmekte fayda var. Bugünkü yazımızda bu hususları 10 soru ile açıklayacağız.
1- “Konut Kapıcısı” kimlere denmektedir?
Konut Kapıcıları Yönetmeliği’ne göre; anataşınmazın bakımı, korunması, küçük çaptaki onarımı, ortak yerlerin ve döşemelerin bakımı, temizliği, bağımsız bölümlerde oturanların çarşı işlerinin görülmesi, güvenliklerinin sağlanması, kaloriferin yakılması ve bahçenin düzenlenmesi ve bakımı ve benzeri hizmetleri gören kişiye konut kapıcısı deniyor.
2- Konut Kapıcısı çalıştırırken işverenin başlıca yükümlülükleri nelerdir?
Konut kapıcısı çalıştırırken apartman yönetiminin ve maliklerin şu hususlara dikkat etmesi gerekiyor;
İş sözleşmesinin usulüne uygun şekilde yapılması ve feshedilmesi,
Merkezi ısıtmalı kaloriferli konutlarda kapıcı için ateşçi belgesinin varlığının araştırılması, belgesi olanın işe alınması,
İşe girişte, sağlık raporunun istemesi ve yılda bir sağlık kontrolünün yaptırılması,
Kapıcının İş Kanunu ve sözleşmesinden doğan ücret ve tazminat haklarını zamanında ve usulüne uygun olarak ödenmesi,
Sigorta primlerinin zamanında yatırılması,
Konut tesisatının kullanma biçimiyle ilgili teknik bilginin yazılı olarak kapıcıya verilmesi ve özelliklerine uygun olarak bakımının yapılması,
Varsa kapıcı için ayrılan konutun sağlık ve yaşama koşullarına uygunluğunun sağlanması,
Kapıcının çalışma koşulları ile görevlerini belirten bir belgenin konut sakinlerinin bilgisine sunulması ve bu belgeyi ilgililerin görebileceği konutun girişinde bir yere asılması.
3- Konut Kapıcısı ile iş sözleşmesi nasıl yapılmalı?
Kapıcı ile yapılan iş sözleşmesinde; iş sözleşmesinin türü ve çalışma biçimi ile işveren ve işyeri adı ve adresi, kapıcının kimliği, işe başlama tarihi, yapacağı işler, temel ücreti ve varsa ücret ekleri, ücret ödeme şekli ve zamanı, çalışma süresi ve ara dinlenmesi, varsa özel hükümler, düzenleme tarihi ve tarafların imzası hususlarının bulunması gerekir.
4- Konut Kapıcısının çalışma süresi nasıl belirlenir?
Çalışma süresi genel olarak haftalık 45 saattir. Bu süre çalışma biçimine göre sözleşme ile azaltılabilir. Ayrıca, İş Kanununun 63 üncü maddesindeki süreyi aksatmamak koşuluyla yoğunlaştırılmış çalışma ilişkisi de kurulabilir. Yani haftalık 45 saatlik çalışma, günde 11 saati geçmemek üzere haftanın günlerine dağıtılabilir.
Çalışma süresi, kapıcının işte geçirdiği zamandır. Kapıcı konutu tahsis edilmiş işyerinde çalışma biçimine göre günlük çalışma süresi en çok dörde bölünebilir. Ara dinlenmesi çalışma süresinden sayılmaz.
Çalışma saatleri, yaz ve kış saat uygulamaları ve iklim şartları dikkate alınarak düzenlenebilir.
5- Konut Kapıcılarının haftalık izinleri ve tatilleri nasıldır?
Konut kapıcılarının haftalık izni ile ilgili mevzuatta özel bir hüküm bulunmuyor. Bu itibarla altı iş günü çalışan kapıcı, yedinci gün kesintisiz 24 saat dinlenmelidir. Hafta tatilinin hangi gün kullandırılacağına apartman yönetimi karar verir.
Aynı şekilde resmi tatil günleri de genel hükümlere tabidir. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağına dair kapıcının onayı ayrıca alınmışsa ya da iş sözleşmesinde buna ilişkin bir hüküm varsa kapıcı tatillerde çalışmak zorundadır. Eğer onay yoksa kapıcı çalışmaya zorlanamaz. Bununla birlikte resmi tatil günlerinde çalışan kapıcıya bir günlük çalışma ücreti %100 zamlı ödenir.
Ayrıca İş Kanunu’nda belirlenmiş olunan yıllık izin süreleri kapıcılar için de geçerlidir.
6- Kapıcı izindeyken geçici kapıcı çalıştırılabilir mi?
Kapıcı yıllık ücretli izin, hastalık izni veya tatil günlerinde görevinden ayrıldığında yerine geçici kapıcı çalıştırılabilir. Geçici kapıcıya asgari ücretin altında ücret ödenemez.
7- Konut Kapıcılarına kıdem ve ihbar tazminatı nasıl ödenir?
Genel hükümlerde, yani İş Kanunu’nda yer alan hükümler doğrultusunda konut kapıcılarına hak etmeleri halinde kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesi gerekir. Burada da kıdem tazminatının hesaplanmasında brüt ücret esas alınmalıdır. Ayrıca yapılan düzenli ödemeler de matraha dahil edilir.
8- Uyuşmazlıklarda muhatap kimdir?
Konut kapıcısı çalıştırmada işveren, konutun maliki veya ortaklarını; yönetici ise işveren vekili olarak hareket eden kişiyi ifade etmektedir.
Bu itibarla kapıcı ile yaşanan uyuşmazlıklarda muhatap kat malikleri olacaktır. Bununla birlikte kapıcı, davasını kat maliklerine karşı açabileceği gibi doğrudan yöneticiye karşı da açabilir. Ancak her iki durumda da sorumluluk kat maliklerine aittir.
Burada önemli olan bir diğer husus ise kiracılarla ilgilidir. Tazminatların ödenmesi noktasında kapıcının işten ayrıldığı ve kıdem tazminatını hak ettiği tarihte apartman dairesinin maliki kimse onlar sorumludur.
Kiracıların böyle bir sorumluluğu yoktur. Şayet kiracı tazminat ödemesine katılırsa bu ödemeyi kiradan düşebilecektir.
9- Kapıcıların sigortalılığı nasıl olacak?
Konut kapıcılığı işyerlerinde çalışanlar 4/a kapsamındaki sigortalılara sağlanan haklardan aynı şekilde yararlanır. Bu sigortalılar hakkında uzun ve kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası ve işsizlik sigortası hükümleri uygulanır.
Konut kapıcısı çalıştıran apartmanlar e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresiyle girecekleri işveren sisteminde bulunan kolay işverenlik ekranında yapılacak işlemler vasıtasıyla kolay işverenlik kapsamına alınabilir. Kolay işverenlik şuan için zorunlu tutulmamış olup kolay işverenlik kapsamına dâhil olmak istemeyen işverenler zorunlu tarihe kadar mevcut sistem üzerinden eskisi gibi işlemlerini yapabilirler.
Kolay işverenlik ile ilgili olarak SGK tarafından 2019/6 sayılı Genelge yayınlanmış olup bu Genelgedeki hükümlere göre hareket edilmesi gerekiyor.
Söz konusu genelgeye https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Goster/150485 adresinden ulaşabilirsiniz.
10- Konut Kapıcısı çalıştırmada istihdam teşviklerinden faydalanmak mümkün mü?
Konut kapıcılığı işyerleri, prim teşvik ve desteklere ilişkin yasal düzenlemeler ile bu yasal düzenlemelere ilişkin mevzuat çerçevesinde, ilgili Kanunlarda öngörülen şartları sağladığı taktirde prim teşvik, destek ve indirimlerden yararlanabileceklerdir.
29.07.2019
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
