AÇIKLANAN ocak-haziran dönemi enflasyonu ile birlikte SSK, Bağ-Kur, memur emeklileri ile görevdeki memurların maaşları artarken buna bağlı olarak çalışanların hem sosyal hem mali hakları 2019’un ikinci yarısında değişiyor. Bu değişikliklerden biri de işçilerin alacakları kıdem tazminatı. Kıdem tazminatı tutarı ocak-temmuz ve temmuz-aralık olmak üzere senede iki kere değişiyor ve bu değişikliği de Hazine ve Maliye Bakanlığı açıklıyor. 2019’un ocak ayında tazminat tutarı 6.017,60 lira olarak açıklanmıştı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2019’un temmuz-aralık dönemini kapsayan yeni kıdem tazminatı tutarını açıkladı. Buna göre, yılın ikinci yarısında işçilerin kıdem tazminatı tavanı yüzde 6 artarak, 6 bin 17 liradan, 6 bin 379 liraya çıktı.

KIDEM TAZMİNATI ARTTI

Kıdem tazminatı, giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanıyor ve çalışılan yıl ile çarpılarak, toplam tazminata ulaşılıyor. Giydirilmiş ücret; aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı gibi ödemeleri içeriyor. Kıdem tazminatında da bu ödemelerin tamamı hesaba katılıyor. Bu kapsamda işveren, her bir yıl için aylık brüt ücret üzerinden tazminatı hesaplayıp, çalışana ödüyor. Diyelim ki, asgari ücret alıyorsunuz ve işyerinde de 10 yıldır çalışıyorsunuz. Bu yıl asgari ücret brüt 2.558,40 lira olduğuna göre, işten çıkarıldığınızda işverenin size ödeyeceği kıdem tazminatı 25 bin 584 lira. Eğer 2019’un ikinci yarısında kıdem tazminatı alacaksınız, tazminat tavanı 6 bin 379 liradan daha yüksek olamayacak. Daha açık bir anlatımla maaşınız ne kadar yüksek olursa olsun işveren size 6 bin 379 lira üzerinden tazminat ödeyecek.

Tazminat alabilmek için çalışanın işveren tarafından işten çıkarılmış olması ve işyerinde bir yıldan az çalışmamış olması gerekiyor. Kendi isteği ile işten çıkanlar ve işyerinde bir yıldan az çalışanların tazminat hakkı bulunmuyor. Ayrıca gerekli yaş ve prim ödeme gün sayısını doldurup emekli olanlar da kıdem tazminatı alabiliyor. Bunlara ek olarak erkek çalışanlar askerlik nedeniyle; kadın çalışanlar da evlendikten sonra bir yıl için kendi isteği ile işten ayrıldığında tazminata hak kazanabiliyor. Bir istisnai durum daha var; o da, 15 yıllık sigortalılık süresini dolduran ve 3600 prim ödeyen de kıdem tazminatı alabiliyor. Bu durumların dışında kıdem tazminatı ödenmiyor.

YAŞLILIK AYLIĞI 637 LİRA

Temmuz ayı ile birlikte yaşlılık, engelli maaşı ve evde bakım parası da zamlandı. 65 yaşını doldurmuş geliri olmayandan engellilere, engelli yakını olanlardan evde bakıma kadar hem ihtiyacı hem de yeterli geliri olmayan birçok kişiye destek veriliyor. 65 yaşını doldurmuş, sosyal güvencesi ve geliri olmayanlara devlet aylık ödüyor. 65 yaş aylığı memur maaş katsayısındaki artışa göre her yıl ocak ve temmuz ayında yeniden belirleniyor. Bu yılın ocak ayında yaşlılık aylığı 601 lira olarak belirlendi. Şimdi ise temmuz ayında 65 yaş aylığı yüzde 6 artarak, 637.79 liraya çıktı. 65 yaş aylığı alabilmenin ilk şartı ise kişinin kendisinin ve eşinin kişi başına düşen ortalama aylık gelirinin asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması gerekiyor. Buna göre de bu yıl için aylık geliri 609.67 liranın altında olanlar 65 yaş aylığı alabilecek.

Senenin ikinci yarısında engellilere ödenen maaş da zamlandı. Devlet, yüzde 40-69 arası engeli olanlara ve yüzde 70 ve üzeri engeli olanlara maaş ödemesi yapıyor. Engelli yardımından yararlanmak için 18 yaşında büyük, 65 yaşından küçük olmak ve sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmamak ve hiçbir gelire sahip olmamak gerekiyor. Temmuz ayından itibaren yüzde 40-69 arası engelli olanlara ödenen aylık maaş 480 liradan 509.12 liraya, yüzde 70 ve üzeri engelli olanlara ödenen maaş 720 liradan 763.70 liraya, 18 yaş altı engelli yakını olanlara ödenen maaş da 480 liradan 509.12 liraya çıktı. Yeni dönemde en az yüzde 50 engelli ve ağır engelli olanlara ödenen evde bakım yardımı da zamlandı. Bu yılın ocak ayında evde bakım yardımı adı altında devlet her ay 1.306 lira ödüyordu. Temmuz ayından itibaren ödeme tutarı 1.384 liraya çıktı.

TEMMUZDA NELER OLDU?

Memurların emekli ikramiyeleri yüzde 6 oranında arttı. Buna göre temmuz-aralık döneminde emekli olacak genel müdür 147.368 lira, öğretmen 99.430 lira, polis memuru 99.431 lira emekli ikramiyesi alacak.

Sosyal hizmet kuruluşlarında kalanlara verilen harçlıklar yaşlılarda 235 liraya, 6-12 yaş arası engellilerde 94 liraya çıkartıldı.

İşçilerde kıdem tazminatı tavanı 6.379 liraya çıktı.

65 yaş aylığı 637.79 liraya yükseldi.

Engellilere ödenen maaşlar engellik oranına göre arttı.

Evde bakım yardımı 1.384 liraya çıktı.

Sözleşmeli personelde ücret tavanı 6.756 liraya yükseldi.

Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlarda çalışanların maaşları yüzde 6.02 artırıldı.

Memurlarda ortalama ücret toplamı üst sınırı 13.791 liraya yükseltildi. Noyan Doğan 

http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/cok-sey-degisti-41275950