Önümüzdeki haftalar yurtdışı borçlanması yapacak kişiler için çok önemli. Nitekim TBMM gündeminde olan torba yasada yurtdışı borçlanmasından yararlanmak isteyenleri ilgilendiren bazı maddeler mevcut. Bu maddelerde borçlanma tutarı ve borçlanılan sürelerin değerlendirilmesine yönelik kötü haberler mevcut. Bu sebeple de yurtdışı borçlanması yapmak isteyenlerin ellerini çabuk tutmaları gerekiyor.
Borçlanma Oranı Yükselecek!..
Bir kişinin yurtdışı borçlanması yapabilmesi için borçlanılacak her gün için belli oranda prim ödemesi gerekiyor. Mevcut durumda, borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın % 32'si tutarında.
Buna göre bir aylık yurtdışı borçlanması yapmak isteyenler en az 818 TL, bir yıllık borçlanma yapmak isteyenler ise en az 9.823 TL prim ödemesi gerekiyor.
Yapılacak değişiklik ile %32’lik oran %45 olarak değiştiriliyor. Söz konusu değişikliğin nedeni ise ödenen prim ile kısa sürede emekli olunması sebebiyle SGK’nın aktüeryal dengesinin olumsuz etkilenmesi olarak gösteriliyor.
Yapılacak değişiklikten sonra 2019 yılı için bir aylık yurtdışı borçlanması yapmak isteyenler en az 1.151 TL, bir yıllık borçlanma yapmak isteyenler ise en az 13.815 TL prim ödemesi gerekecek. Yani ödenecek tutarda yaklaşık %40’lık bir artış söz konusu olacak…
Ne Kadar Süreniz Var?
Yurtdışı borçlanmasında yapılacak söz konusu artıştan etkilenmemek için önünüzde çok uzun bir süre yok. Nitekim bu değişiklik Resmi Gazete’de yayımını izleyen aybaşından itibaren yürürlüğe girecek. Yani şayet Temmuz ayında yayınlanırsa 1 Ağustos 2019 tarihinde, Ağustos ayında yayınlanırsa 1 Eylül 2019 tarihinde yeni uygulamaya geçilecek.
Peki söz konusu tarihlere kadar yurtdışı borçlanması yapmak isteyenlerin ne yapması gerekiyor? Öncelikle yeni uygulamanın yürürlük tarihinden önce borçlanma başvurusunda bulunulması gerekiyor. Ancak bu tarihe kadar borçlanma talebinde bulunulması yeterli değil. Aynı zamanda tahakkuk ettirilen borç tutarının, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Şayet bu sürede ödeme yapılmazsa yeniden yapılacak başvurularda zamlı tarife uygulanacak.
Sigortalılık Statüsü de Değişiyor…
Torba kanunla yapılan düzenlemede göze çarpan bir başka değişiklik ise yurtdışı borçlanmasındaki sigortalılık statüsü ile ilgili. Mevcut durumda, yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Kanuna göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa 4/b kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul ediliyor. Yani yurtdışı borçlanmasında şayet talep tarihinden önce en son 4/a kapsamında sigortalılığınız varsa borçlanılan süreler 4/a kapsamında değerlendiriliyor. Aynı durum 4/c’liler yani memurlar için de geçerli ve borçlanılan süreler 4/c kapsamında değerlendiriliyor.
Yapılacak değişiklik ile yurtdışı borçlanmasına ait sürelerdeki ikili uygulamaya son verilecek ve tüm süreler 4/b kapsamında değerlendirilecek. Bu durum hizmetlerin birleştirilmesi esnasında son yedi yıl dikkate alınırken sigortalı aleyhine sonuçlar doğurabilir. Nitekim bilindiği üzere 4/b kapsamında emekli olabilmek için daha uzun prim ödeme gün sayıları isteniyor.
Aynen borçlanma tutarındaki zamda olduğu gibi bu değişiklikten etkilenmemek ve mümkünse borçlanılan sürelerin 4/a ve 4/c kapsamında değerlendirilmesini sağlamak için yasanın Resmi Gazete’de yayınlandığı tarihi takip eden aybaşına kadar başvurmak ve tahakkuk ettirilen borç tutarının, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Aksi halde borçlanılacak tüm süreler 4/b kapsamında değerlendirilecek.
Sigortalılık Hangi Tarihten Geriye Gidecek?
Torba yasa ile düzenlenen bir başka husus ise borçlanma yapılması halinde hangi tarihten geriye götürüleceği ile ilgili.
Buna göre, Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için yapılacak borçlanmada bu süreler Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihinden, Türkiye’de sigortalılık yok ise borçlanma tutarının tamamen ödendiği tarihten itibaren geriye götürülecek ve ilgili aylara mal edilecek.
15.07.2019
Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
