'Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı’nı tercih eden işletmeler, basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanabiliyor.
Geçen yıl uygulamaya konulan ‘Büyük ve Orta Boy İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı’nı (BOBİ FRS) tercih eden işletmeler, birçok konuda basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanabiliyor
İlk kez uygulanmaya başlanan BOBİ FRS sunduğu birçok kolay uygulama nedeniyle halka açık olmayan işletmeler tarafından tercih ediliyor. BOBİ FRS'nin uygulaması açısından büyük veya orta boy olarak değerlendirilmesi gereken işletmelerden, özellikle orta boy işletmeler için TFRS’ye kıyasla birçok açıdan basitleştirilmiş uygulamalar bulunuyor. BOBİ FRS veya TFRS tercihi yaparken, işletmeler tarafından ölçeklerine veya faaliyetleri ile varlıklarının niteliğine göre tercihlerini etkileyebilecek noktalara dikkat etmek gerekiyor.
İşletmelerin sınıflandırılması
Finansal raporlama açısından şirketler esasında dört sınıfa ayrılıyor:
- KAYİK’ler (Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşlar)
- Büyük Boy İşletmeler
- Orta Boy İşletmeler
- Küçük ve Mikro Boy İşletmeler
Denetime tabi işletmelerden KAYİK olanlar açısından TFRS uygulanması zorunlu iken diğerleri için TFRS veya BOBİ FRS arasından biri tercih edilebiliyor.
Şirketlerin sınıflandırılması aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
|
KAYİK |
Sermaye piyasası şirketleri, finansal kuruluşları, sigorta ve emeklilik şirketleri |
|
Büyük boy işletmeler* *Bu kriterlerden geçmiş iki yıl üst üste herhangi ikisini geçenler. |
Aktif toplamı:
|
|
Orta boy işletmeler* *Bu kriterlerden geçmiş iki yıl üst üste herhangi ikisini geçenler. |
Aktif toplamı:
|
|
Küçük ve mikro boy işletmeler |
Denetime tabi olmayan işletmeler finansal raporlama uygulamaları açısından küçük ve mikro işletmeler olarak tanımlanır. |
Son olarak, KGK tarafından TFRS veya BOBİ FRS uygulayan işletmelerin yasal kayıt ve defterlerinin tutulmasında kullanılması öngörülen Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı Taslağı yayımlandı.
İlk geçiş uygulaması nasıl olacak?
Normalde, şirketler finansal tablolarını bir önceki dönemle karşılaştırmalı olarak sunarlar. Ayrıca, yeni bir raporlama çerçevesine ilk geçiş uygulamasında karşılaştırmalı olarak sunduğu dönemin başlangıcına ait finansal durum tablosu da (bir önceki dönemin başlangıca ait açılış finansal durum tablosunu) sunulur. Yeni standarda geçiş tarihi de karşılaştırmalı olarak sunulan dönemin başlangıcı olarak kabul edilir. BOBİ FRS’nin ilk uygulaması açısından TFRS’den veya MSUGT ile ilave hususlardan geçenler olarak iki durum söz konusu. Daha önce denetime tabi olanlar veya ilk kez denetime tabi olacaklar için MSUGT’dan BOBİ FRS’ye geçişte ilk uygulama yılı açısından bir kolaylaştırma yer alıyor.
|
Daha önceden TFRS uygulayanlar için: |
1/1/2017 Finansal durum tablosu |
|
31/12/2017 Finansal tabloları |
31/12/2018 Finansal tabloları |
|
MSUGT’dan geçiş için (İlk kez denetime tabi olanlar dahil): |
1/1/2018 Finansal durum tablosu |
|
31/12/2018 Finansal tabloları |
TFRS veya BOBİ FRS arasında geçiş nasıl yapılır?
TFRS ve BOBİ FRS arasında yapılan seçimlik uygulama en az iki yıl süre geçerli olacaktır. İsteğe bağlı olarak BOBİ FRS veya TFRS uygulamayı seçen işletmeler, en az iki yıl bu kararlarına uymakla yükümlü olacaklar.
BOBİ FRS’de özel bir düzenleme yoksa
BOBİ FRS herhangi bir işlem veya olaya uygulanacak bir muhasebe politikası öngörmemişse, işletme söz konusu işlem ve olaya uygulanacak muhasebe politikasını kendi takdirini kullanarak belirler. Ayrıca benzer ve ilişkili konularda TFRS’lerde yer alan hükümleri dikkat alabilir.
Yeni standart uygulamaları – TFRS 9 / TFRS 15 / TFRS 16
TFRS 9'da yer verilen beklenen zarar modeli bulunmamakta, BOBİ FRS’de yalnızca vadesi geçen alacaklarla ilgili gerçekleşen zarar modeline göre değer düşüklüğü karşılığı ayrılmalıdır. Finansal araçların sınıflandırılmasında TFRS 9 esas alınmamıştır.
TFRS 15’de öngörülen hasılat tutarın ne zaman ve hangi tutarda muhasebeleştirileceğinin belirlenmesinde beş adım modeline yer verilmemiş olup, hasılatın muhasebeleştirilmesi açısından mal satışlarında risk ve kontrol devrine dayalı olarak ve hizmet sunumunda da tamamlama yüzdesine göre muhasebeleştirilmesi gerekir. Ancak TFRS 15’de yer verilen kolaylaştırıcı uygulama ile benzer şekilde hasılat bedelinin, bir yıl veya daha kısa sürede tahsil edilmesinin öngörülmesi durumunda, hasılat vade farkı ayrıştırması yapılmaksızın doğrudan tahsil edilen veya edilmesi beklenen bedel üzerinden ölçülür.
TFRS 16 uyarınca kiracılar açısından kiralamaların artık faaliyet ve finansal olarak sınıflandırılması gerekmiyor. Tüm kiralamaların kullanım hakkı varlığı ve kira borcu olarak bilançoya alınması zorunludur. BOBİ FRS’de ise eski uygulamadaki finansal ve faaliyet kiralaması sınıflandırılmasına devam ediliyor.
BOBİ FRS'de öngörülen basitleştirmeler ve muafiyetler
|
Konu başlığı |
Öngörülen basitleştirilmiş uygulama |
|
Tabloların sunuluşu (kâr veya zarar tablosu) |
Diğer kapsamlı gelir unsurlarına yer verilmemiştir. BOBİ FRS’de yalnızca fonksiyon esası kullanılırken TMS 1’de fonksiyon esası ve çeşit esası kullanılabilir. Gelir ve giderlerin sunumunda sürdürülen ve durdurulan faaliyet ayrımına yer verilmez. Duran varlıklardan satışı öngörülenler için satış amaçlı elde tutulan duran varlıklar sınıflandırılması yoktur. |
|
Vade farkları |
Bir yıl veya daha kısa vadeli bir ödeme karşılığında satın alınan stoklar, maddi veya maddi olmayan duran varlıklar vade farkı ayrımı olmaksızın ödenen veya ödenmesi beklenen nakit tutar üzerinden ölçülür. |
|
Alacakların ve borçların reeskontu |
Vadesi bir yıldan kısa olan alacak ve borçlar iskonto edilmeden itibarı değerleri, vadesi bir yılı geçenler ise bugünkü değerleri üzerinden ölçülür. |
|
Borçlanma maliyetleri |
Aktifleştirme oranı, aktifleştirilmeye ara verilmesi, özellikli varlık tanımı ve belirlenmesi, aşamalar halinde tamamlanan ve seri üretime konu özellikli varlıkların durumu gibi detaylara yer verilmeden üretilmesi, inşası ya da oluşturulması normal şartlar altında bir yıldan daha uzun süren stokların, maddi ve maddi olmayan duran varlıkların, yatırım amaçlı gayrimenkullerin elde edilmesiyle doğrudan ilişkili olan borçlanma maliyetleri ilgili varlığın satışa veya kullanıma hazır hale getirildiği tarihe kadar varlığın maliyetine dâhil edilmesi öngörülür. |
|
Stoklar |
Stokların maliyetlerinin belirlenmesinde tam maliyet yönteminin kullanılması öngörülmekle birlikte TMS 2’de öngörülen ve kapasite kullanımının dikkate alındığı normal maliyet yönteminin kullanımı ihtiyari bırakılmıştır. |
|
Maddi olmayan duran varlıklar |
Değerlerinin tespitinde yaşanacak güçlüklerin önüne geçilmesi adına yeniden değerleme yöntemine izin verilmemiştir. Faydalı ömürleri belirsiz olanlar, 5 yıldan az 10 yıldan çok olmayacak şekilde işletme tarafından belirlenen sürede itfa edilebilir. |
|
Yatırım amaçlı gayrimenkuller |
BOBİ FRS’de maliyet bedeli üzerinden ölçülen yatırım amaçlı gayrimenkullerin gerçeğe uygun değerinin dipnotlarda sunulması gerekli değildir. |
|
Kıdem tazminatı hesaplaması |
Aktüeryal hesaplamalara gerek olmadan işletmenin çalışanlarının işletme bünyesinde çalışma sürelerine göre oluşan kıdem tazminatının işletmenin geçmiş tecrübelerine göre işten ayrılma oranı dikkate alınarak hesaplanması öngörülür. |
|
Hisse senetlerinin ölçümü |
Borsada işlem gören hisse senetlerinin piyasa değerinden, görmeyenlerin ise maliyet değerinden ölçülmesi öngörülür. |
|
İşletme birleşmeleri |
Büyük işletmelerin birleşme işlemlerine satın alma yöntemi uygulaması gerekirken orta ölçekli işletmelerin devralınan işletmelerin varlık ve borçlarını maliyet değerleri üzerinden finansal tablolarına alması mümkündür. |
|
Şerefiye değer düşüklüğü |
Birleşme sonucunda ortaya çıkan şerefiye değer düşüklüğü testine tâbi tutulmaz ve şerefiye 10 yılda itfa edilir. TFRS’lerde ise şerefiye itfaya tabi tutulmayarak her yıl zorunlu olarak değer düşüklüğü testi uygulanır. |
|
Ertelenmiş vergi |
Büyük işletmelerin konsolide ve münferit (solo veya bireysel) finansal tablolarında ertelenmiş vergi tutarlarını sunmaları zorunludur. İsteğe bağlı olarak konsolide finansal tablolarını hazırlayanlar için konsolide tablolarında zorunlu, münferit tablolarında ihtiyaridir. |
|
İlişkili taraf açıklamaları |
Finansal durum tablosunda alacakların ve borçların ilişkili ve ilişkili olmayan taraflardan şeklinde sınıflandırılması öngörülmez. Yalnızca büyük işletmeler tarafından ilişkili taraf ilişkisinin niteliği anlaşılması için gerekli olan diğer bilgilerin dip notlarda açıklanması öngörülür. |
|
Bölümlere göre raporlama |
Yalnızca büyük işletmeler tarafından ürünlerin satışı ile hizmetlerin sağlanmasının planlaması dikkate alınarak önemli ölçüde birbirlerinden farklı faaliyet kategorileri ve coğrafî piyasalar itibarıyla ayrıştırılmış net satış hasılatının açıklanması öngörülür. |
