Yargıtay, önemli bir karara imza atarak anneden ve babadan ayrı ayrı yetim aylığı alınabilmesinin önünün açtı. Hem eşten hem de anne ve babadan ayrı ayrı maaş almak mümkün. Hatta kimi kişilere üç maaş birden bağlanabiliyor. Peki, kimler, hangi şartlarda çift emekli maaşı alabilir?
YARGITAY hafta başında, önemli bir karara imza atarak, hem anneden hem de babadan yetim aylığı alan bir kişinin maaşlarından birini kesen ve öncesinde de ödenen parayı tahsil etmek isteyen Sosyal Güvenlik Kurumunu (SGK) haksız buldu ve anneden ve babadan yetim aylığı alınabileceğine hükmetti. Bu karar emsal olur mu bilmiyorum, çünkü geçmişte de Yargıtay, SSK’lı kocadan ve babadan aynı anda dul ve yetim aylığı alınmasına yönelik talebi reddetmişti. Ama Yargıtay’ın son kararı, kimlerin, nasıl çift maaş alabileceği konusunu gündeme getirdi ki, okuyuculardan da birkaç gündür bu yönde sorular alıyorum.
Ama önce kısa bir bilgi vereyim. İster SSK’lı, ister memur, isterse de Bağ-Kur’lu olsun, sigortalının ölümü halinde her şart altında geride kalanlara emekli aylığı bağlanıyor. Buna ölüm aylığı da deniyor. Peki, kimler yararlanıyor? Başta sigortalının eşi ve çocukları olmak üzere belli şartlara bağlı olarak anne-babası da yararlanıyor. Eşin ölüm aylığı alabilmesi için sigortalının vefat ettiği tarihte yasal evlilik bağı bulunması şart. Eş derken, sadece kadınlardan bahsetmiyorum, ölen sigortalının kadın olması halinde kalan eşi de ölüm aylığı alabiliyor. Dul eşin yeniden evlenmesi halinde ise ölüm aylığı kesiliyor. Ancak sonradan evlendiği eşinden boşanırsa, vefat eden sigortalıdan yeniden ölüm aylığı alabilir.
Çocuklarım ölüm aylığından yararlanabilmesi için de; erkek çocuklar, öğrenim görmemeleri halinde 18 yaşını, orta öğrenim görmeleri halinde 20 yaşını, yükseköğrenim görmeleri halinde de 25 yaşını doldurmamış olmaları gerekiyor. Kız çocuklarında herhangi bir yaş ya da öğrenim durumu gerekmiyor. Maaş bağlanması için; evli olmamaları, evlenmiş olsalar bile sonradan boşanmış olmaları, sigortalı çalışmamaları, aylık almamaları, gelirlerinin olmaması gerekiyor. Kız çocuklar evlendiğinde ise ölüm aylığı kesiliyor.
ÖLÜM AYLIĞININ ŞARTLARI
Geride kalanların ölüm aylığı alabilmesinin belirli şartları da var. Öncelikle ölen sigortalının belirli süre prim ödemesi gerekiyor. Sigortalının ölümü Ekim 2008 tarihinden önceyse yakınlarına bağlanacak emekli maaşının şartları farklı, bu tarihten sonra ise şartlar farklı oluyor. Madde madde sıralamayım:
Emekli Sandığı’na bağlı ya da Bağ-Kurlu sigortalının Ekim 2008’den sonra ölmesi halinde en az 1800 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
Ekim 2008’den sonra ölen sigortalının SSK’lı olması halinde 5 yıldan beri sigortalı olması ve 900 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
Ölen Bağ-Kurlu’nun genel sağlık sigortası primi dahil tüm prim borçlarının ödenmiş olması gerekiyor.
SSK’lı sigortalının Ekim 2008’den önce vefat etmesi halinde 5 yıl sigortalı olarak çalışmış olması ve en az 900 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
Bağ-Kurlu sigortalının Ekim 2008’den önce ölmesi halinde 1080 gün prim ödemiş olması gerekiyor.
EŞ, ANNE-BABADAN MAAŞ
Gelelim, çift maaşın nasıl ve hangi şartlarda alınabileceğine. Hem vefat eden eşten hem de anne-babadan maaş alınabilir. Sigortalıların ölüm tarihleri ve sigortalıların SSK’lı mı, Bağ-Kur’lu mu, Emekli Sandığı üyesi mi olup olmadığı önemli. Ölen sigortalı anne-baba ve eşin aynı sigorta statüsünde olması halinde en yüksek emekli maaşı bağlanıyor ve tek maaş alınabiliyor. Ölen eş Emekli Sandığı’na tabiyse, ölen baba ise Bağ-Kur ya da SSK’lı ise iki maaş birden bağlanıyor. Sigortalıların ölüm tarihi de önemli ve 1 Ekim 2008 öncesi ve sonrası olarak şartlar değişiyor. Örneğin, farklı sigortalara bağlı eş ve anne-baba Ekim 2008’den önce ölmüşse hak sahibi iki maaş alabilir. Ölen sigortalılardan biri Ekim 2008’den önce, diğeri Ekim 2008’den sonra vefat etmişse ve farklı sigortaya bağlı ise yine iki maaş alınabiliyor. Ölümlerin ikisi de 2008’den sonra ise farklı sigortalı olmak şartıyla memur kızı ve memur eşi çift ölüm aylığı hakkına sahip oluyor.
ÜÇ MAAŞ DA ALABİLİRSİNİZ
BAZI dul ve yetimlerin üç maaş alma hakkı da bulunuyor. Örneğin, işçi olarak çalışan bir kadın, emekli olup SSK’dan kendisi emekli aylığı alırken; aynı zamanda vefat etmiş eşi Bağ-Kur’lu ise eşinden dolayı dul maaşı alabileceği gibi Emekli Sandığına bağlı anne-babasından da yetim aylığı bağlanabiliyor. Böylece üç maaş alma hakkı doğuyor.
BU ŞARTLAR SİZE UYUYORSA ÇİFT MAAŞ ALABİLİRSİNİZ
SİGORTALILARIN EKİM 2008 ÖNCESİ VEFATI HALİNDE
Eş Bağ-Kur’lu, anne-baba SSK’lı ise çift maaş bağlanır.
Eş SSK’lı, anne-baba Bağ-Kur’lu ise çift maaş bağlanır.
Eş Emekli Sandığı üyesi, anne-baba SSK’lıysa çift maaş bağlanır.
Eş Emekli Sandığı üyesi, anne-baba Bağ-Kur’luyse çift maaş bağlanır.
Eş SSK’lı, anne-baba Emekli Sandığı üyesiyle çift maaş bağlanır.
Eş Bağ-Kur’lu, anne-baba Emekli Sandığı üyesiyle çift maaş bağlanır.
SİGORTALILARIN EKİM 2008’DEN SONRASI VEFATI HALİNDE
Eş Emekli Sandığı üyesi, anne-baba SSK’lı ise çift maaş bağlanır.
Eş Emekli Sandığı üyesi ve Ekim 2008 önce, SSK’lı anne-baba sonrasında vefat etmişse çift maaş bağlanır.
Eş Emekli Sandığı üyesi, anne-baba Bağ-Kur’lu ise çift maaş bağlanır.
Eş SSK’lı, anne-baba Emekli Sandığı üyesi ise çift maaş bağlanır.
Anne-baba Emekli Sandığı üyesiyse ve SSK’lı eş Ekim 2008 önce vefat etmişse çift maaş bağlanır.
Eş Bağ-Kur’lu, anne-baba Emekli Sandığı üyesi ise çift maaş bağlanır. Noyan Doğan
http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/noyan-dogan/cift-emekli-maasi-mumkun-41206769
