1. Plastik poşet vergisi nedir?
Kamuoyunda plastik poşet vergisi olarak adlandırılan yükümlülüğün resmi adı “Geri kazanım katılım payı”dır. İsmi vergi değildir ancak vergi benzeri bir yükümlülüktür. 10 Aralık 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7153 sayılı Kanun’la Çevre Kanunu’na eklenen ek 11. maddeyle hayatımıza girmiştir.
2. Mevzuatta neler oldu?
10 Aralık 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7153 sayılı Kanun’la Çevre Kanunu’na eklenen ek 11. maddeyle “Geri kazanım katılım payı”, ek 13. maddeyle de “Poşet ücreti” hayatımıza girdi.
Ek madde 13 ile plastik poşetlerin satış noktalarında tüketiciye ücret karşılığı verilmesi, uygulanacak taban ücretin de 25 kuruştan az olmamak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenmesi öngörüldü. Bakanlık asgari tutarı KDV dahil 25 kuruş olarak belirledi.
Ek madde 11 ile de Kanun’a ekli listede yer alan ürünler için satış noktalarının, listede belirtilen tutarda geri kazanım katılım payı ödemeleri öngörüldü. Söz konusu listede plastik poşetler için geri kazanım katılım payı tutarı 15 kuruş/adet olarak belirlendi.
Buna göre, plastik poşet satış noktaları, 25 kuruştan az olmamak üzere, poşetleri ücretle vermek, verilen her poşet için 15 kuruş geri kazanım katılım payını ödenek zorunda.
İlk düzenlemede beyannamenin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesi ve ödemenin Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yapılması öngörülmüşken, 22 Şubat tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 7166 sayılı Kanun’la, geri kazanım katılım payının gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilerek ödenmesi öngörüldü.
4 Nisan 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 1 seri no.lu Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliğiyle Gelir İdaresi plastik poşetler için ödenecek geri kazanım katılım payının beyanı ve tahsiline ilişkin düzenleme ve açıklamalar yaptı.
3. Kimler geri kazanım katılım payı ödemek zorundadır?
Plastik poşetler için geri kazanım katılım payını, plastik poşetleri yurt içinde piyasaya arz eden satış noktaları beyan etmek ve ödemek zorunda.
4. Beyan döneminde plastik poşet satışı yapmamış olanlar beyanname vermek zorunda mı?
Beyanname vermekle yükümlü olanlar, beyan dönemi içerisinde plastik poşet satışı yapmamış olsalar dahi beyanname vermek zorunda.
5. Plastik poşet kullanmayan satış noktaları beyanname vermek zorunda mı?
Faaliyetleri sırasında hiçbir şekilde plastik poşet kullanmayan veya sadece kâğıt, karton, tekstil gibi plastikten farklı bir malzemeden imal edilmiş poşet kullanan satış noktaları beyanname vermek zorunda değil.
6. Ücretlendirme uygulamasından muaf olanlar beyanname vermek zorunda mı?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yapılan düzenlemeler kapsamında ücretlendirme uygulamasından muaf tutulan plastik poşetleri tüketiciye/kullanıcıya temin eden satış noktaları, bu poşetler için beyanname vermek zorunda değil.
7. Beyan dönemi nedir?
Hazine ve Maliye Bakanlığı, kendisine verilen yetki çerçevesinde beyan dönemlerini;
- Kurumlar vergisi mükellefleri için aylık,
- Diğerleri için üç aylık,
olarak belirledi.
8. Beyanname ne zaman verilir?
Beyannamenin, plastik poşetin satışının yapıldığı beyan dönemini takip eden ayın 24. günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi gerekiyor.
9. Beyanname nasıl verilir?
Bakanlık, beyannamenin elektronik ortamda verilmesini zorunlu kıldı. Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olsun veya olmasın tüm satış noktaları beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda.
10. Kimler beyannamelerini kendileri gönderebilir?
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesini;
- Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği Sıra No: 340 ile Hazine ve Maliye Bakanlığınca yapılan diğer düzenlemelere göre beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükellefler,
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte geri kazanım katılım payını beyan etme zorunluluğu bulunanlar,
elektronik ortamda kendileri gönderebilirler.
Gelir İdaresi tarafından Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce kendileri tarafından elektronik ortamda beyanname göndermek üzere kullanıcı kodu, parola ve şifre alan mükellefler mevcut kullanıcı kodu, parola ve şifrelerini kullanarak beyannameyi gönderebilirler.
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti olmamakla birlikte geri kazanım katılım patı beyan etmek zorunda olanlar beyannamelerini kendileri vermek isterlerse, istenen formu doldurarak yetkili vergi dairesine başvurmaları ve kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları gerekiyor.
11. Beyanname aracılar vasıtasıyla gönderilebilir mi?
Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti olmamakla birlikte geri kazanım katılım patı beyan etmek zorunda olanlar, istemeleri halinde, beyannamelerini aracılık yetkisi verilmiş gerçek ve tüzel kişiler vasıtasıyla gönderebilirler.
12. Elektronik ortamda verilecek beyannameye nasıl ulaşılabilir?
Beyanname, https://ebeyanname.gib.gov.tr/internet adresinden görüntülenebilmektedir.
13. Beyanname nereye verilecek?
Geri Kazanım Katılım Payı beyannamesi;
- Gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar için gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan,
- Gelir veya kurumlar vergisinden mükellefiyeti bulunmayan gerçek kişiler için yerleşim yeri adresinin bulunduğu, gerçek kişiler dışında kalanlar için ise kanuni merkezi/işyerinin bulunduğu,
yer vergi dairesine verilecek.
14. Beyanname verilmesi sonrası prosedür nedir?
Tebliğde yer alan açıklamaya göre;
- Beyannameler sistem tarafından ön kontrolü yapıldıktan sonra kabul edilecek,
- Katılım payının tahakkuk ettirilmesini engelleyen hata tespit edilmesi hâlinde bu hata kaynağı ile birlikte beyannameyi gönderene elektronik ortamda bildirilecek ve beyannameyi gönderen tarafından söz konusu hatalar düzeltildikten sonra beyanname tekrar gönderilecek,
- Elektronik ortamda gönderilen beyannamenin geçerliliği ve matematiksel hata içermediği sistem tarafından saptandıktan sonra, beyannameyi gönderenin ekranından beyannameye onay vermesi istenecek,
- Onaylama işleminin gerçekleşmesiyle birlikte beyanname vergi dairesine verilmiş sayılacak.
Beyannamenin kanuni süresinde verilen beyanname olarak kabulü için onaylama işleminin beyannamenin verilmesi gereken son gün saat 23.59’a kadar tamamlanmış olması gerekiyor.
15. Katılım payı ne zaman ödenecek?
Tahakkuk eden geri kazanım katılım payı, beyannamenin verildiği ayın sonuna kadar, vergi daireleri veznelerine, PTT işyerlerine, anlaşmalı bankalara ödenebileceği gibi Başkanlığın internet adresi (www.gib.gov.tr) üzerinden banka kartı ve banka hesabından havale yöntemi ile de ödenebilir.
16. Beyanname süresinde verilmezse veya eksik beyan olursa ne olur?
Beyanname süresinde verilmezse veya eksik beyan yapılırsa, uygulama şu şekilde olacak:
- Katılım payı beyanlarına ilişkin bilgiler Gelir İdaresi tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile paylaşılacak.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca beyannamenin süresinde verilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti hâlinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının her bir dönemi ayrı ayrı belirtilmek üzere tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerektiğine ilişkin bir yazı ilgiliye Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tebliğ edilecek.
- Söz konusu yazının bir örneği ile tebliğ edildiği tarihi içeren bilgi vergi dairesi ile paylaşılacak.
- Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek vergi dairesince geri kazanım katılım payının takibine düzenlenecek ödeme emrinin tebliği ile başlanacak.
- Alacak, beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak tahsil edilir.
17. Beyanname süresinde verilir ödeme zamanında yapılmazsa ne olur?
Beyanname yasal süresinde verilmesine rağmen beyan edildiği ayın sonuna kadar katılım payının ödenmemesi hâlinde, vergi dairesi düzenleyeceği ödeme emrini ilgiliye tebliğ edecek ve söz konusu alacağa vade tarihinden itibaren kapsamında gecikme zammı uygulanarak takip işlemlerine başlayacak.
18.Beyanname süresinden sonra verildiyse ne olacak?
Beyannamenin kanuni süresinden sonra ödeme süresinden önce verilmesi hâlinde vade tarihi beyan edildiği ayın son günü kabul edilerek, geri kazanım katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanacak faiz ile birlikte tahsil edilecek.
Beyannamenin beyan edilmesi gerektiği aydan sonra verilmesi hâlinde katılım payının, beyannamenin verildiği tarihten itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekiyor. Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek süresinde beyan edilmeyen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak tahsil edilecek.
19. Geçiş Dönemi Uygulaması
Yasal düzenleme gereği, 2019 yılının Ocak ve Şubat ayında satılan plastik poşetlere ilişkin beyannamenin 24 Nisan 2019 tarihine kadar verilmesi ve pay tutarının 30 Nisan 2019 tarihine kadar ödenmesi gerekiyor.
24 Nisan akşamına kadar verilecek beyannamede Ocak, Şubat ve Mart aylarına ilişkin geri kazanım katılım paylarının ayrı ayrı bildirilmesi gerekiyor.
7166 sayılı Kanun’la yapılan değişiklik öncesinde, Ocak ayı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına beyanname verilmişse, söz konusu beyannamede yer alan pay tutarının da yeni düzenlemeye göre verilecek beyannameye dahil edilmesi gerekiyor. Bu kapsamda 24 Nisan 2019 tarihine kadar beyan edilecek Ocak ayına ait katılım paylarının da vergi dairelerine veya vergi tahsilatına yetkili bankalara ödenebilir.
20. Beyanname verilmemesinin veya eksik beyan edilmesinin yaptırımı nedir?
Çevre Kanunu’nun;
- 20. maddesinin (g) bendinde, beyan yükümlülüğünün zamanında veya tam olarak yerine getirmeyenler için altıbin lira,
- 20. maddesinin (z) bendinde, ek 11. maddeye aykırı olarak geri kazanım katılım payını ödemeyenler için katılım payı tutarının % 20 fazlası tutarında,
idari para cezası öngörülmüştür. Recep Bıyık https://www.pwc.com.tr
