İkale sözleşmesi, tarafların (işçi ve işveren) ortak iradesiyle iş akdinin sona erdirilmesi olarak tanımlanıyor. Geçtiğimiz yıl mart ayında çıkan bir yasayla, ikale sözleşmesi kapsamında 27 Mart 2018 tarihinden sonra ödenen tazminatların vergilendirilmesi konusunda düzenlemeler yapılmıştı. Yeni yasa uyarınca; söz konusu tarihten itibaren yapılan bu tür ödemelerin, kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısmından gelir vergisi kesilmiyor, aşması durumunda ise aşan kısım gelir vergisine tabi tutuluyor.

İkinci bir yasal düzenleme ise daha önce ödenen ikale tazminatları üzerinden kesilmiş olan vergilerin iadesiyle ilgili. Ocak sonunda çıkan bu yasayla, 27 Mart 2018 tarihinden önce, başta ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar olmak üzere iş kaybı, iş sonu ve iş güvencesi gibi tazminatlar üzerinden kesilen vergilerin başvuran hizmet erbabına iadesi amaçlanıyor.

Bu yazımızda, 7162 sayılı yasayla getirilen söz konusu iade uygulaması kapsamında, başvuru şartları ve iade işlemleri üzerinde duracağız.

Sadece 27 Mart 2018’den önce

İşveren tarafından çalışana, ikale veya karşılıklı sonlandırma sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar ile iş kaybı, iş sonu ve iş güvencesi tazminatları gibi çeşitli adlar altında yapılan ödeme ve yardımlar üzerinden kesilen vergiler iade alınabiliyor.

Ancak yukarıda da belirttiğimiz gibi burada en önemli konu, ikale ödemeleri üzerinden 27 Mart 2018 tarihinden önce yapılmış olan vergi kesintilerinin iade kapsamında olması.

Söz konusu tarihten (bu tarih dahil) sonra düzenlenen sözleşmeler ile bu tarihten önce düzenlenmiş olmakla birlikte ek tazminat ödemesinin 27 Mart 2018 tarihinden (bu tarih dahil) sonra yapıldığı durumlarda iade alınması mümkün olmuyor.

Kapsamdaki ödemeler

27 Mart 2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma sözleşmesi ve ikale sözleşmesi gibi sözleşmeler kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatlarının yanında; bonus ödemesi, hizmet ödülü, ek ödeme gibi çeşitli adlar altında yapılan ve ek tazminat niteliğindeki ödemeler kapsama giriyor.

İşten ayrılma nedeniyle verildiği açık olan ek tazminat niteliğindeki ödemelerin ücret bordrosunda değişik adlarla (prim, iyi niyet ödemesi, teşekkür ödemesi, bonus, paket ödemesi, Ek-1, Ek-2 vb.) görünmesi, bu ödemeler üzerinden kesilen vergilerin iadesine engel teşkil etmiyor.

Karşılıklı sonlandırma ve ikale sözleşmesinde ayrı ayrı görünmekle birlikte, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, prim, ek ödeme ve izin ücreti gibi ödemelerin, ücret bordrosunda (ikale tazminatı, ek ödeme, ek tazminat ve paket ödemesi gibi adlarla) toplu bir halde gösterildiği durumlarda ise toplam ödeme içerisindeki ek tazminat ödemesinin belirlenmesi gerekiyor.

Normal ücrette iade yok

İkale sözleşmesi kapsamında yapılan ödemelerin dahil edildiği ilgili ayın ücret bordrosunda yer alan ve ek tazminat niteliğinde olmayan;

- Normal ücret, mesai ücreti, resmi tatil ücreti, yıllık izin ücreti,

- İhbar tazminatı,

- Yol ve yemek ücreti,

- Sigorta ödemeleri,

- Sosyal yardımlar,

- Geçmiş veya mevcut dönemdeki çalışmalar karşılığı yapılan hizmet primi ve ikramiye ödemeleri ile

- Ücret kapsamında olan benzeri ödemelerden

kesilen gelir vergilerinin iade edilmesi söz konusu değil.

Başvuru

İşveren, ikale tazminatları üzerinden kestiği vergileri vergi dairesine yatırmıştı. Öncelikle kesilen bu vergilerin iadesinin hizmet erbabı tarafından talep edilebileceğini söyleyelim. Aldığı tazminattan vergi kesilmiş olan hizmet erbabı, başvuruyu işverenin muhtasar beyanname yönünden bağlı olduğu vergi dairesine yapacak. Şubeleri nedeniyle ayrı vergi dairelerinin mükellefi olan işyerlerinde, ilgili şubenin mükellefi olduğu yer vergi dairesine başvurulması gerekiyor.

Belgeler

Yeni başvuruların bir dilekçe ile yapılması gerekiyor. Dilekçe örneği 306 numaralı GVK Tebliği ekinde yer alıyor. Bu dilekçeye, kesintiyi yapmakla sorumlu olan işverenden temin edilen, ikale sözleşmesi örneği, söz konusu sözleşmeye istinaden yapılan ödemelere ilişkin kesinti tutarlarını gösterir belge (ücret bordrosu vb.) ve ilgili vergi dairesince gerekli görülen diğer belge ve bilgiler ekleniyor. İadeye ilişkin yasal düzenleme öncesinde yapılan başvurular için de, varsa eksik belgelerin tamamlanması gerekiyor.

İnternetten de başvurulabilir

İade talebinde bulunmak isteyen hizmet erbabı dilekçe ve eklerini, ilgili vergi dairesine elden verebileceği gibi posta yoluyla da gönderebilir.

Aslında bunlardan daha kolay bir yöntem de var. Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr adresli internet sitesi. Bu sitenin hızlı erişim bölümündeki “İnteraktif Vergi Dairesi” ikonuna tıklandıktan sonra açılan sayfanın solundaki menüde “İşlemlerim” sekmesin seçilmesi gerekiyor. Açılan listenin sonunda bulunan “İkale Sözleşmesi Kapsamında Gelir Vergisi İade Talebi” tıklanıp, çıkan dilekçe doldurulmak suretiyle (ekler de eklenerek) başvuruda bulunulması mümkün. İnteraktif vergi dairesine e-Devlet şifresiyle girilebiliyor. Bütün başvuru işlemleri bu şekilde hiç vergi dairesine gitmeden rahatça yapılabiliyor.

İşverenler, iade işleminin yapılabilmesi için, hizmet erbabı, vekilleri veya ilgili vergi dairesince istenilen bilgi ve belgeleri, ivedi bir şekilde temin ve ibraz etmekle yükümlüler.

Zamanaşımı süresinde

27 Mart 2018 tarihinden önce karşılıklı sonlandırma veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar üzerinden kesilen gelir vergilerinin iadesi, hizmet erbabının düzeltme zamanaşımı süresi içinde başvurması halinde mümkün.

Buna göre, yapılan yeni başvurular için, 1 Ocak 2014 tarihi önemli. Bu tarihten önceki dönemlere ilişkin başvurular, zamanaşımına uğradığı için kabul edilmiyor. Düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde yapılmış olması şartıyla, 30 Ocak 2019 tarihinden önce yapılan ve düzeltme veya şikayet aşamasında bulunan düzeltme talepleri üzerine de gerekli iade işlemleri yapılacak.

Dava açılmamış olmalı

İade işlemlerinin yapılabilmesi için bu iade işlemlerine ilişkin dava açılmaması şartı bulunuyor. Vergi dairesince iade işlemi yapıldıktan sonra, her ne sebeple olursa olsun bu iade işleminden dolayı dava açılması halinde, yapılmış olan iade haksız iade kapsamında değerlendirilecek ve iade edilen tutarlar ceza ve faiz uygulanmak suretiyle geri alınacaktır.

Yasadan önce düzeltme zamanaşımı süresi içerisinde, düzeltme başvurusunda bulunmuş ve düzeltme talebi kabul edilmediği için dava açmış olan hizmet erbabının, mahkemelerde ihtilafı devam eden (henüz kesinleşmeyen) davalarından feragat etmeleri halinde iade hakkından yararlanmaları mümkün. Bunun için ilgili mahkemeden feragat ettiklerini gösterir şerhli dilekçe örneğini veya bu belge temin edilemediği takdirde mahkemenin feragat nedeniyle davanın reddine dair vereceği karar örneğini, ilgili vergi dairesine ibraz etmeleri gerekiyor.

İade hakkından yararlanmak üzere vazgeçilen davalarla ilgili olarak idare veya davacı lehine ya da aleyhine yargılama giderleri ve vekâlet ücretine hükmedilmeyeceği de belirtiliyor.

Bugüne kadar başvuru yapmış olanlar, sabırsızlıkla iadenin yapılacağı günü bekliyorlar… M. Fatih Köprü https://www.vergidegundem.com