Vergi incelemesinin konusu inceleme sırasında önem taşımaktadır. Buna göre; yapılan düzenleme sonucunda 25.10.2016 gün ve 29868 sayılı vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esaslar hk. Değişen yeni hükme göre Yönetmelik mad. 6 hükmüne göre;
“(3)Vergi incelemesi, sadece inceleme görev yazısında belirtilen konu ve döneme ilişkin olarak yapılır. İnceleme konusu ve dönemi ile ilgili olmayan herhangi bir hususa ilişkin mükelleften bilgi ve belge talebinde bulunulamaz. Yürütülmekte olan incelemeler sırasında, görevlendirme yazısında belirtilenden farklı bir konu veya döneme ilişkin eleştiriyi gerektiren hususların tespiti durumunda söz konusu durum inceleme görevini verenlere bildirilir. Görevlendirme yazısında yer alan inceleme konusuna giren tespitlerin, bu yazıda yer almayan farklı vergi türlerine ilişkin olarak da rapor yazılmasını gerektirmesi durumunda, bu husus yeni bir görevlendirme gerektirmez.”
Bu hükme göre; inceleme görev yazılarında hangi konunun incelenmesi gerektiği belirtilirse, yalnızca bu konu incelenebilecek ve mükelleften sadece bu konu ile ilgili belge ve bilgi talep edilecektir. Şayet farklı bir konuya ilişkin vergi incelemesi yapılması gerektiği düşüncesi hakim olur ise, ayrıca görevlendirme talep edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak bu hüküm, tespiti yapmak için mükelleften bilgi ve belge talep edilmesinin zorunlu olduğu; harici verilerden kolay bir şekilde tespit yapılamadığı durumlar için geçerliliğini kaybedebilecektir.(1)
Özetle vergi incelemelerinde mükellef hakları kapsamında sınırlı vergi incelemelerinde incelemenin genişletilmemesi gerekmektedir. Böylece inceleme görev yazılarında belirtilen konu ile mahdut olarak inceleme yapılma haklarını koruyabilecek ve söz konusu yazılarda yer almayan konulara ilişkin bilgi ve evrak talep edilip edilmediğini bile bileceklerdir. Bu ise ancak inceleme görev yazılarının ve eklerinin mükellef tarafından bilgi sahibi olunduğu durumlarda mümkün olacaktır.
Sonuç olarak, mükellef hakları olgusu kapsamında vergi sistemimizde 2010 yılından itibaren önemli düzenlemeler yapılmış olup, vergi incelemelerinde bu dönemden itibaren mükellef hakları açısından önemli lehe düzenlemelerin yapılmış olduğunu görmekteyiz. Vergi denetim kurulunun faaliyete başlamasıyla birlikte vergi incelemelerinde idare ve mükellef lehine olumlu gelişmelerle birlikte daha şeffaf bir döneme geçildiğini söyleyebiliriz. Nazlı Gaye Alpaslan
--------------------------------
[1]AKIN Emre, vergi inceleme kapsamı; Tam ve Sınırlı inceleme Ayrımı (var mı) Mali Hukuk Dergisi, Nisan-2017, Sayı:148, S:868.
