Hazine ve Maliye Bakanlığı 2019/2 sayılı sektör duyusu ile “Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile yapılan değişiklikler kapsamında olan işveren, çalışan ve emeklilik şirketlerinin, tesis edecekleri iş ve işlemlerde yer alan konulara açıklık getirmiştir.
Bilindiği üzere “Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” 01.01.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu Yönetmelikte 27.12.2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren bir dizi değişiklik gerçekleştirilmiş ve söz konusu değişiklikler yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2019/2 sayılı sektör duyurusunda, söz konusu Yönetmelikle yapılan değişiklikler kapsamında olan işveren, çalışan ve emeklilik şirketlerinin, tesis edecekleri iş ve işlemlerde yer alan konulara açıklık getirmiştir.
Duyuru ile; çalışan sayısının tespiti, 45 yaşın tespiti, 4/A veya 4/C kapsamında olmayanların tespiti, sisteme dahil edilmemesi gerektiği halde dahil edilmiş çalışanlara ilişkin tesis edilecek işlemler, sisteme dahil edilmesi gerektiği halde edilmemiş olanlarla ilgili işlemler, yönetmelikte yer alan tarihlerden sonra sisteme dahil olma, sisteme otomatik olarak yeniden dahil edilme ve idari para cezası olmak üzere 8başlık altında açıklamalar yapılmış, ayrıca örnekler verilmiştir.
1) Çalışan Sayısının Tespiti;
Faaliyetine devam eden işverenler açısından 4-a sigortalıları için SGK’ya verilmiş olan en son Aylık Prim Hizmet Belgesinde yer alan Sigortalı Sayısı; yeni tescil edilen işyerleri açısından ise İşyeri Bildirgesinde beyan edilen “Çalıştırılacak Sigortalı Sayısı” dikkate alınacaktır.
Bu bağlamda örneğin 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle en güncel SGK verisi en son 23 Aralıkta Kuruma verilmesi gereken Kasım/2018 dönemine ait bildirgede kayıtlı sigortalı sayısı toplamından oluşacaktır.
Toplam çalışan sayısının tespitinde çalışanın 4/a veya 4/c kapsamında olmaması ya da 45 yaş üstü olması vb. ayrımı yapılmayacak, işverene bağlı tüm çalışanlar sayıya dahil edilecektir.
2) 45 Yaşın Tespiti;
Gerek işverenler gerekse de Geç. 20 Madde kapsamındaki sandıklar bakımından, 27 Aralık 2018 tarihinden önce işe başlayan çalışanlar açısından 01.01.2017 tarihi itibari ile 45 yaşını doldurup doldurmadığına (Doğum tarihi 1.1.1972 ve sonrası olanlar) bakılacak,
Çalışanın sisteme dahil edilmesi gereken tarih 27.12.2018 tarihinden sonra ise diğer bir deyişle çalışan bu tarihten sonra işe başladı ise sisteme dahil edileceği yılın ilk günü itibari ile 45 yaşını doldurup doldurmadığına bakılacaktır.
Bu esaslar dahilinde sisteme dahil edilmesi gerekip de dahil edilmeyen çalışanlar açısından 27 Şubat 2019 tarihine kadar sisteme dahil edilmeleri halinde geçmişe dönük herhangi bir işlem yapılmaksızın yükümlülüğün yerine getirdiği varsayılacaktır.
Bu kapsamda olan çalışanlar için işverenlerin 27.02.2019 tarihine kadar çalışanların ücretinden kesinti yapmaları ve emeklilik şirketine aktarmaları gerekmektedir. Bu kapsamda geçmiş aylara ilişkin kesinti yapılması yasaklanmış olup, sadece bir aya ilişkin kesinti yapılması gerekmektedir.
3) 4/A Veya 4/C Kapsamında Olmayanların Tespiti
Örneğin Türk işverenler tarafından yurtdışına götürülen Türk işçiler (5-g sigortalıları), SGDP’li çalışanlar, stajyerler gibi. Kimlerin bu kapsamda sayılmayacağına dair liste Duyuru ekinde yeralmaktadır.
4) Sisteme Dahil Edilmemesi Gerektiği Halde Dahil Edilmiş Çalışanlara İlişkin Tesis Edilecek İşlem
Otomatik olarak sisteme dahil edilmemesi gerekirken sisteme dahil edilmiş olan çalışanların sertifikaları sonlandırılacaktır. Bu hususta çalışanın sertifikasının bulunduğu emeklilik şirketine bildirim yapma ve çalışanın sisteme dahil edilmemesi gerektiğini ispat etme yükümlülüğü işverene ait olacaktır.
5) Yönetmelikte Yer Alan Tarihlerden Sonra Sisteme Dahil Olma
Çalışanların, halihazırda sisteme dahil olmuş bir işyerinde veya çalışanlarını sisteme dahil etmiş olan bir işverenin faaliyete yeni başlayan işyerinde çalışmaya başlamaları halinde ilk ücretlerinden katkı payı kesintisi yapılmasıyla sisteme dahil edilecekleri kabul edilmiştir. 01.01.2019 tarihinden sonra faaliyete yeni başlayan bir işverene bağlı toplam çalıştırılacak sigortalı sayısı “İşyeri Bildirgesi”nde 5 ve üzeri ise en geç bir sonraki takvim yılının ilk ücret ödemesinde çalışanlardan katkı payları kesilerek sisteme dahil edilecektir.
Bu bağlamda, bu durumda olan işverenler ve çalışanları Ocak/ 2020 döneminde sisteme dahil olacaklardır.
6) Sisteme Otomatik Olarak Yeniden Dahil Edilme
Sistemden cayma veya ayrılma hakkını kullanarak çıkan çalışanlar, cayma veya ayrılma tarihinden itibaren 3 yıl içinde yalnızca bir defalığına sisteme tekrar dahil edilecektir. Bu hususta işverenler tarafından yapılması gereken bir iş veya işlem bulunmamakta olup, Bakanlık tarafından gerek görülmesi halinde konu ile ilgili düzenleme ayrıca yapılacaktır.
Yönetmelik kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmeyen işverenlere T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından, işverene bağlı her bir çalışan için, ilgili çalışanın sisteme dahil edilmediği ay sayısı kadar idari para cezası uygulanacaktır.
Kanuna göre bu ceza çalışan başına her ay için 100 Tl olarak belirlenmiştir.
27.12.2018 tarihinden önce, çalışanlarını sisteme dahil etmesi gerektiği halde bu yükümlülüğü yerine getirmemiş olan işverenler hakkında, 27.02.2019 tarihine kadar sisteme dahil etmeleri halinde sisteme geç dahil etmiş olmaktan dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.
Açıklamalara ilişkin örnekler ekte Duyuruda yer almaktadır.
Söz konusu Duyuruya aşağıdaki bağlantılar aracılığıyla ulaşabilirsiniz. pwc
