Sigortalıların hastalanması, iş kazası geçirmesi, meslek hastalığına maruz kalması veya analık hallerinde istirahat raporu almaları çalışma hayatında sıkça karşılaşılan bir durum. Sosyal güvenlik uygulamalarında, özellikle kısa vadeli sigorta hükümlerinde istirahat raporu önemli bir yere sahip. Ayrıca gerek işverenlerin gerekse de sigortalıların istirahat raporu alırken ve rapor parası hesaplanırken dikkat etmeleri gereken bazı noktalar var.
Rapor Parası Hangi Durumlarda Ödenir?
Halk arasında rapor parası olarak adlandırılan geçici iş göremezlik ödeneği, sigortalıların geçici iş göremez oldukları durumlarda ödeniyor. Geçici iş göremezlik, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde SGK tarafından yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama halidir.
Rapor parası (geçici iş göremezlik ödeneği) ise, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kanunda belirtilen geçici iş göremezlik sürelerinde verilen ödenektir.
Sigortalılık Süre Şartı Var mı?
Rapor parası alınabilmesi için bir süre şartı bulunuyor. Buna göre rapor parası alabilmek için rapor tarihinden önceki son 1 yılda en az 90 gün prim ödemeniz gerekiyor. Analık sigortasında da doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün prim bildirilmiş olmalı.
İş kazası durumunda ise rapor parası alınabilmesi için bir süre şartı bulunmuyor. Buna göre iş kazasında bir gün dahi çalışılmış olsa kaza nedeniyle çalışılamayan günler için rapor parası almak mümkün.
Rapor Parasının Miktarı Ne Kadar?
Rapor parası hesaplanırken üç noktaya dikkat etmek ve buna göre hesaplama yapmak gerekiyor.
- Öncelikle son üç aydaki ortalama günlük kazanç tutarı hesaplanır. Başka bir deyişle iş göremezliğin başladığı tarihten önceki on iki aydaki son üç ay içindeki prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi gerekir.
- Ayaktan tedavide günlük kazancın 2/3’ü, yatarak tedavide ise günlük kazancın 1/2'si hesaplanır ve çıkan bu tutarlar sigortalıya ödenir.
- Hastalık sigortasında ilk iki gün raporlu olunan sürelerde ödeme yapılır. Analık, iş kazası ve meslek hastalığında ise raporlu olunan her gün ödeme yapılır.
Buna göre 2019 yılında asgari ücretle çalışan bir işçi ya da sigortalı Nisan ayında hastalandığında rapor alırsa ayaktan tedavilerde günlük 56,84 TL, yatarak tedavilerde 42,63 TL rapor parası alır. Örneğin; 3 günlük rapor alınırsa 3 günün sadece 1 gününün rapor parası olan 56,84 TL alınır.
Raporun Süresi Ne Kadar Olabilir?
İstirahat raporları sözleşmeli ya da sözleşmesiz sağlık hizmet sunucularında Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen hekimlerce düzenlenmesi gerekiyor.
Ayaktan tedavilerde sigortalıya tek hekim raporu ile bir defada en çok 10 gün istirahat verilebiliyor. İstirahat sonrasında kontrol muayenesi raporda belirtilmiş ise toplam süre 20 günü geçmemek kaydı ile istirahat uzatılabiliyor.
20 günü aşan istirahat raporlarının ise sağlık kurulunca verilmesi gerekli. Sağlık kurulunun ilk vereceği istirahat süresi sigortalının tedavi altına alındığı tarihten başlamak üzere altı ayı geçemiyor. Tedaviye devam edilmesi hâlinde malûllük hâlinin önlenebileceği veya önemli oranda azaltılabileceği sağlık kurulu raporu ile tespit edilirse söz konusu altı aylık süre uzatılabiliyor.
İstirahat raporunun işyeri hekimlerince de verilmesi mümkün. Ancak bu süre oldukça kısa. Bakanlıkça yetki tanınan işyeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebiliyor.
İstirahat Raporu Nasıl Düzenlenmeli?
İstirahat raporlarında sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesinin yapılıp yapılmayacağı hususu mutlaka belirtilmeli.
İstirahat raporunun bir nüshası çalışılan işyerine ibraz edilmesi için sigortalılara verilmek, bir nüshası Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmek üzere en az iki nüsha olarak düzenlenmeli.
Sigortalı Yurtdışındaysa
Normal şartlarda ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde görülen tedavi sonucu alınan raporların Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulları tarafından onaylanması gerekiyor.
Ancak sigortalılara ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması hâlinde, Kurumca yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmıyor. Dr. Mehmet BULUT
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
