Meclis’teki torba kanun işçiye yeni haklar getirecek. İkale imzalayarak işten ayrılmış ve kıdem tazminatından gelir vergisi kesilen kişiler artık davayla uğraşmayacak, vergi dairelerine başvurarak vergi iadelerini alabilecek.
Meclis gündemindeki iki torba kanun çalışanlar için iki önemli düzenleme içeriyor. Bunlar hayata geçtiğinde işsizlik sigortasından yararlanma kriterleri esnetilmiş olacak. Bunun yanında işten ayrılırken aldığı tazminattan fazla gelir vergisi kesilenlere de mahkemeye gitmeden vergi iadesi alınması mümkün hale gelecek. Bu yıl için örnek vermek gerekirse işçinin 5 yıllık çalışması varsa ve ikale imzalanarak iş sözleşmesi sonlandırılmışsa işçiye ödenecek bedelin 30.088 TL’ye kadarki kısmı gelir vergisinden istisna tutulacak, bu tutarı aşan kısım için gelir vergisi kesilecek.
İKALE İMZALANMASI ŞART
İşten işverenle anlaşarak ayrılanlar, ikale adı verilen bir sözleşme imzalar. Bu sözleşmenin anlamı, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sonlandırmasıdır. İkale sözleşmesinde belirlenen şartlar çerçevesinde işverenle işçi, iş sözleşmesinin sonlanması sonrası ödenecek tutarlar üzerinde anlaşır ve ödemeler belirlenir.
SADECE DAMGA VERGİSİ
İşçilere ödenen kıdem tazminatı kural olarak gelir vergisinden muaftır. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi kesilir. Gelir vergisi kesilmediği için işçinin eline geçen kıdem tazminatı tutarında en az yüzde 15 kazancı olur. İşçi kıdem tazminatının ödendiği dönemde yüzde 15’ten yüksek bir vergi diliminde ise gelir vergisi kesilmemesi nedeniyle sağlanan kazanç daha da artar. Ancak bu durum yalnızca kıdem tazminatları için geçerlidir. İşçiye ödenen tutarın hukuken kıdem tazminatı olmaması halinde gelir vergisi istisnası uygulanmaz.
70 bin lira alana 3751 liralık iade
27 Mart 2018’den önce ikale imzalayarak işten ayrılan ve anlaşılan tutarın tamamından gelir vergisi kesintisi yapılan işçiler, ödemenin yapıldığı tarihte bulundukları vergi dilimine göre iade alacak. Bir örnekle açıklamak gerekirse; 1 Ocak 2018’de ikale imzalayan ve toplamda 70 bin TL ödeme yapılması kararlaştırılan, 5 yıldır aynı işyerinde çalışan işçiye bu tarihte yüzde 15’lik vergi diliminde bulunması nedeniyle 10.500 TL vergi kesintisi yapılarak 59.500 TL ödeme yapılmıştır. Bu tarihte kıdem tazminatı tavanı 5.001 TL olduğu için işçiye ödenen 25.008 TL’lik tutardan vergi kesintisi yapılmaması gerektiği halde vergi kesintisi yapıldığı için bu işçiye 3.751 TL vergi iadesi yapılması gerekecek. İşçi 1 Ocak 2024’ten önce vergi dairelerine başvurarak 3.751 TL’lik vergi iadesini alabilecek. İşçinin kıdemi, ikale sözleşmesindeki miktar arttıkça ve vergi dilimi de yüksekse vergi iadesi de yükselecektir.
5 yıllık süreyi kaçıran kaybeder
27 Mart 2018’den önce ikale imzalayarak işten ayrılan ve kendisine ödenen tutarın tamamından gelir vergisi kesilen işçilerin vergi iadelerini alabilmek için ikale imzaladıkları takip eden yılbaşından itibaren 5 yıllık süreyi kaçırmamaları gerekiyor. Meclis gündemindeki torba kanunun bu şekilde yasalaşması sonrası işçiler mahkeme yoluna gitmeden, yalnızca vergi dairelerine başvurarak vergi iadelerini alabilecek. Bu arada daha önce yapılan düzenleme kamuda çalışan 4/b ve 4/c’lileri de ilgilendiriyordu. Meclis gündemindeki torba kanunla özel sektörde işçi olarak çalışan kişiler de vergi iadesi alabilecek.
İşsizlik maaşı almak daha kolay olacak
27 diğer taraftan işsizlik sigortasından maaş alabilmek için çalışanların son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemesi gerekiyor. 600 günlük primin son 120 gününün kesintisiz olması da şart. Bu zorunluluk pek çok kişinin işsizlik parası almasını engelleyen bir şarttı. Görüşülen torba kanun yasalaştığında bu şart kalkacak. Bu sayede 600 gün primi olan fakat son 4 ay içerisinde devamsızlığı olduğu için prim ödemesinde kesinti olan kişiler de işsizlik parası alabilecek. Bu düzenlemeden en çok devamsızlık yaptığı ve yıllık izni olmadığı için sorun yaşayanlar faydalanacak. Okan Güray Bülbül
