18 yaş öncesi sigortalı olmanın, sigortalılık süresinde bir avantajı yok. Ancak 18 yaşından önce sigortalı olunan tarih emeklilik için gerekli yaş ve prim ödeme gün sayısının belirlenmesinde önemli. Bu da emekliliği daha öne çekebilir.
Ne zaman emekli olunacağını ve emeklilik şartlarını belirleyen en önemli unsur ilk kez sigortalı olunan tarihtir. İlk kez sigortalı olunan tarihe göre emekli olmak için gerekli üç şart olan sigortalılık süresi, prim gün sayısı ve yaş belli oluyor. Üç şart doldurulduğunda da aylık bağlanıyor. Emeklilikteki bu şartlar nedeniyle pek çok aile, çocukları 18 yaşına girmeden önce sigortalılıklarını başlatıyor.
AİLELER ÇABA GÖSTERİYOR
Ancak 18 yaş öncesi sigortalı olarak gösterilenlerin başlangıçları 18 yaşına girdikleri gün olarak belirleniyor. Dolayısıyla 18 yaş öncesi sigortalı olmanın, sigortalılık süresi bakımından bir avantajı yok. Ancak 18 yaşından önce sigortalı olunan tarih, emeklilik için gerekli yaş ve prim ödeme gün sayısının belirlenmesinde önemli. Ailelerin bu nedenle ilk kez sigortalı olunan tarihe göre kademeli geçişte halen bir iki yaş daha erken emekli olmak mümkün olduğu için çocuklarını sigortalatmaya çalıştığını biliyoruz.
SÜRE 18 YAŞINDA BAŞLIYOR
Emeklilik için gerekli sigortalılık süresinin hesabında süre, kişinin 18 yaşına geldiği tarihte başlıyor. Örneğin; 1 Ocak 1990 doğumlu bir kişinin 1 Ocak 2007'de sigortalı olması halinde 1 Ocak 2008'e kadar geçen süreler bu kişinin prim ödeme gün sayısına ekleniyor. Ancak bu kişinin ilk kez sigortalı olduğu tarih olarak 1 Ocak 2008, yani 18 yaşına girdiği tarih dikkate alınıyor.
Suistimallerin önlenmesi amacıyla 1981'de düzenleme yapıldı
Sigortalılık süresinde 18 yaş şartı, suistimallerin önüne geçilmek amacıyla 1981'den itibaren uygulanıyor. Aileler o yıllarda emeklilikte yaş şartı olmadığı için çocuklarının prim ödeme gün sayılarını ve sigortalılık sürelerini bir an önce doldurmaları adına çoğu kez çocuklarını gerçekten çalışmıyor olmalarına rağmen sigortalı gösteriyorlardı. Durum böyle olunca 15 yaşında sigortalılık süresi işlemeye başlayan bir sigortalı kadının 20 yıl sonra yani 35 yaşında emekli olma hakkı doğuyordu. 01.04.1981'den sonra 18 yaş öncesi sigortalılık, sigortalılık süresini başlatmadı yalnızca prim ödeme gün sayısına eklendi.
Şartlar arasına yaş da eklendi
Sosyal güvenlik sistemimizde yapılan değişiklikler sonrası 1999 yılında emeklilik şartları arasına yaş da eklenince, 18 yaş öncesi sigortalılık süresinin eskisi kadar önemi kalmadı. Yaş şartı olmadan önce sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısını dolduran kişiler emekli olabiliyordu. Böyle olunca 18 yaşında sigortalılık süresi başlayan bir kişinin avantajı oluyordu. Ancak bugün sigortalılık süresiyle birlikte yaş şartı da var.
Sahte sigortalılığa dikkat!
Çoğu kez yaş şartı yerine getirilince sigortalılık süresinin de zaten dolmuş olduğu görülüyor. 18 yaş öncesi sigortalılık bugünkü haliyle ancak emeklilik şartlarının belirlenmesi açısından fayda sağlıyor. Ancak bunun için de fiili çalışmanın bulunması esas. Aksi taktirde erken emeklilik hedeflenirken sahte sigortalılığın hukuki ve cezai yaptırımlarıyla karşılaşılacaktır.Okan Güray Bülbül
