İşsizlik ülkemizin en önemli ekonomik problemi ve her geçen gün ciddi rakamlar karşımıza çıkıyor. İşsizlik mevzubahis olunca en önemli konulardan birisi de işsizlik halinde kişilerin sahip oldukları haklar oluyor. İşsiz kalan kişilere işsizlik sigortasından bazı haklar tanınmış. Bu haklardan en önemlisi ise halk arasında işsizlik maaşı olarak bilinen işsizlik ödeneği.
İşten Ayrılma Şekli Önemli
İşsizlik maaşı ne yazık ki her işsiz kalana ödenmiyor. İşsizlik maaşı alınabilmesi için bazı şartlar var. Öncelikle işsizlik maaşı sadece 4/a kapsamında sigortalı sayılanlara yani işçilere verilmekte. Dolayısıyla memurların, çırakların ve stajyerlerin işsizlik sigortasından faydalanması mümkün değil. Bunun yanı sıra bir işçinin işsizlik maaşı alabilmesi için işten Kanun’da belirtilen şekilde çıkmış olması gerekiyor. Buna göre işsizlik aylığı bağlanabilecek haller şöyle.
- İşçinin işveren tarafından önceden haber verilerek işten çıkartılması.
- İşçinin sağlık nedenleri, işvereninin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı hareketi veya zorunlu nedenlerle işten ayrılması.
- İşverenin işçisini ahlak veya iyiniyet kurallarına aykırı hareket haricinde diğer haklı nedenlerle işten çıkarması.
- İş sözleşmesi belirli süreli ise sürenin sona ermesi.
- İşyerinin kapanması veya el değiştirmesi nedeniyle işten çıkarılması.
Yani bir işçi istifa ederek işten ayrılırsa işsizlik maaşı alması söz konusu olmuyor. Ancak işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih etmesi durumunda işsizlik maaşı alınabiliyor.
Zorla İstifa Dilekçesi İmzalatılırsa
Bazı işverenler işçilerine işe başladıkları zaman veya iş sözleşmesi devam ederken istifa dilekçesi imzalatmaktalar. Böylece kıdem tazminatı ödemeksizin istedikleri zaman işçiyi işten çıkartabiliyorlar. Ancak bu durum işçinin işsizlik maaşı almasını da engelliyor.
Normal şartlar altında işçi her hangi bir baskı altında kalmadan istifa dilekçesini imzalamışsa yapabileceği herhangi bir şey bulunmuyor ve ne yazık ki kıdem tazminatı ve
işsizlik maaşı alamıyor. Ancak işveren işçiye istifa kağıdını kandırarak veya zorla imzalatmışsa işçi mahkemeye başvurarak hakkını arayabilir ve bunun sonucunda da
tazminatını ve işsizlik maaşını alabilir.
Böyle durumlarda iş mahkemesinde açacağınız bir alacak davası ile irade beyanınızın tehdit veya kandırma yolu ile fesada uğratıldığını belirterek tazminatlarınız için dava açmanız mümkün. Aynı zamanda, tehdit ve baskı ile bir kişiye zorla bir hukuki işlem yaptırmak, özel evrak imzalatmak veya düzenletmek Ceza Kanunu kapsamında da suç olarak belirlendiği için bulunduğunuz yer Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda da bulunabilirsiniz.
Kesintisiz 120 Gün Çalışmak Şart
İşsizlik maaşı alabilmek için ayrıca çalışma süresine ilişkin bazı şartlar var. Öyle ki işçinin işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz olarak çalışmış olması gerekiyor. Bunun yanı sıra işçinin işten ayrılmadan önce son 3 yıl içinde en az 600 gün çalışmış olması gerekli. Eğer bu şartları taşıyorsa işçi işsizlik maaşı alabiliyor. Peki işsizlik maaşını ne kadar süre alacak.
Burada üç alternatif var:
1. Son 3 yıl içinde 600 gün çalışması olan işsizlere 180 gün,
2. Son 3 yıl içinde 900 gün çalışması olan işsizlere 240 gün,
3. Son 3 yıl içinde 1080 gün çalışması olan işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik maaşı veriliyor. Dr. Mehmet BULUT
