Türkiye’ye döviz üzerinden yapılan ekonomik baskılara karşı alınan önlemlerden birisi de başta gayrimenkul kiraları olmak üzere bir kısım sözleşmelerin Türk Lirası olarak yapılma zorunluluğu olduğunu görmekteyiz.
Özellikle hammaddeyi yurtdışından tedarik eden firmalarda başlayan ve hızla diğer şirketleri de etkileyen ekonomik manipülasyonu sona erdirici önlemlerin alınmasıyla birlikte kurların ve fiyatların dengelenmeye başladığı görülmektedir.
Bu konuda yapılan en önemli adımlardan biri ise dövizle kurulan iş sözleşmelerine yönelik sınırlandırılması olmuştur. 13.09.2018 tarihinde yayınlanan 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı'yla yabancı para cinsinden yapılmış iş sözleşmelerinde kararlaştırılan bedellerin Türk Lirası cinsinden ödeneceği hükme bağlandı. Böylece sözleşme yükümlülükleri döviz cinsinden belirlenen firma ve kişilerin talebiyle kur artışlarının dizginlenmesi, kur üzerinde baskı yapmaması sağlandı.
Bu konuyla ilgili istisnaların neler olacağı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirleneceği düzenlenmiştir. 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı'yla 13.09.2018 tarihinden itibaren, yeni yapılacak sözleşmelerin Türk Lirası olması, 13.09.2018 öncesi akdedilen sözleşmelerin ise 30 gün içinde Türk Lirası'na döndürülmesi yönünde karar alınmıştı.
85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’na göre genel uygulama; Türkiye’de yerleşik kişilerin; yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri, iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramayacağıdır.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmelerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür.
Buna göre;
1- Yabancı uyruklu kişiler ile yapılacak iş sözleşmelerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olacak,
2- Çifte vatandaşlar için, Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşlığı olması sebebiyle, bu kişilerle yapılacak ödemelerin ve sözleşme bedelinin Türk Lirası olması gerekecek,
3- Mavi kartlı kişiler için ise, Türkiye Cumhuriyeti Devleti vatandaşlığı olmaması sebebiyle döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olacak,
4- Şirketlerin ortaklık yapısında, yüzde elli ve üzerinde pay sahipliği dışarıda yerleşik kişilere aitse, bu şirketlerin çalışanlarla yapacağı iş sözleşmelerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olacak,
5- İşin yurtdışında ifa edilmesi halinde ödenecek ücretin döviz cinsinden olması mümkün olacaktır.
Dövizli iş sözleşmelerini Türk Lirası'na çevirmek zorunda kalınması halinde, yani bu konuda istisnadan yararlanılmayacak olması nedeniyle, sözleşme bedelin yeniden belirlenmesinin gerektiği 13.10.2018 tarihine kadar taraflar mutabakata varırlarsa, üzerinde anlaşılan Türk Lirası geçerli olacaktır.
Ancak tarafların mutabakata varamaması halinde, akdedilen sözleşmelerde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller, söz konusu bedellerin 2/1/2018 tarihinde belirlenen gösterge niteliğindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2/1/2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumu'nun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecektir. Resul Kurt
https://www.dunya.com/kose-yazisi/dovizle-maasi-kimler-alabilecek/429749
