8 Kasım 2024 tarih 32716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 5)” ile aşağıdaki değişiklikler yapılmış olup, sirkülerimizde başlıklar halinde özetlenmiştir:
- Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan tüm mükellefler 1.1.2025 tarihinden itibaren elektronik defter uygulaması kapsamına alınmıştır,
- 1.1.2025 tarihinden itibaren ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmak isteyen mükellefler de aynı tarihten itibaren elektronik defter kapsamına alınmıştır,
- Elektronik defter zorunluluğu ve defter beyan sistemi kapsamı dışında kalan mükellefler isteğe bağlı olarak elektronik defter uygulamasına geçemeyecekler,
- Özel hesap dönemi, yeni işe başlama, sınıf değişikliği ve vergi muafiyetinin kalkması gibi özellikli durumlarında, elektronik defter uygulaması zorunluluğunun başlayacağı tarih netleştiriliyor,
- Elektronik Defter oluşturma ve onay süreleri aylık yükleyenler için; gelir vergisi mükellefleri bakımından ait olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 10 uncu günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 14 üncü günü sonuna kadar olarak değiştirilmiş, buna paralel geçici vergi dönemlerinde yükleme süreleri de değiştirilmiştir,
- Getirilen zorunluluklara uymayan yazılım firmalarına uygulanacak müeyyideler ağırlaştırılıyor,
- Elektronik defter uygulamasına ilişkin standartlar; teknik ve uygulama kılavuzları ile, e-defter uygulamasına ilişkin diğer kurallar ise edefter.gov.tr adresinden duyurulacaktır.
1- Bilanço Esasına Göre Defter Tutmak Zorunda Olan Mükellefler İle İhtiyari Olarak Bilanço Esasına Göre Defter Tutmayı Tercih Eden Mükellefler 1.1.2025 Tarihinden İtibaren Elektronik Defter Uygulaması Kapsamına Alındı:
Tebliğin “3.2. e-Defter Uygulamasına Dâhil Olma Zorunluluğu” başlıklı bölümünün “3.2.1” fıkrasına göre;
- e-Fatura uygulamasına geçiş zorunluluğu bulunan mükellefler,
- Türk Ticaret Kanununun 397 nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler,
Elektronik defter uygulaması zorunluluğu kapsamındaydı.
Yeni düzenlemeyle, Maddeye eklenilen “3- Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler” fıkrasıyla birlikte;
- 1.1.2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere “Bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler” de elektronik defter uygulaması kapsamına alınmıştır.
2- Elektronik Defter Zorunluluğu Ve Defter Beyan Sistemi Kapsamı Dışında Kalan Mükellefler İsteğe Bağlı Olarak Elektronik Defter Uygulamasına Geçemeyecekler:
Tebliğin “3.2. e-Defter Uygulamasına Dâhil Olma Zorunluluğu” başlıklı bölümünün aşağıda yer verilen “3.2.4” fıkrası 1.1.2025 tarihinden itibaren uygulanmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
3.2.4. Bu Tebliğ ile belirlenen zorunluluk kapsamına girmeyenlerden 17/12/2017 tarihli ve 30273 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 486) ile usul ve esasları belirlenen Defter Beyan Sistemi kapsamı dışında kalan mükelleflerin de istemeleri halinde e Defter uygulamasına dâhil olması mümkündür. e-Defter uygulamasına isteğe bağlı olarak dâhil olanlar, başvurularını izleyen ayın başından itibaren defterlerini e-Defter olarak tutabilirler.
3- 1.1.2025 Tarihinden İtibaren E-Defter Kapsamına Alınan Ve Bazı Özellikli Durumu Olan Mükelleflerin E-Defter Uygulamasına Başlama Süreleri Netleştirildi:
Tebliğin “3.2. e-Defter Uygulamasına Dâhil Olma Zorunluluğu” başlıklı bölümünün aşağıda yer verilen “3.2.6” fıkrasına 1.1.2025 tarihinden geçerli olmak üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.
“3- 1/1/2025 tarihinden (bu tarih dâhil) itibaren bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile bu tarihten itibaren (bu tarih dâhil) ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler 1/1/2025 tarihinden (bu tarih dâhil) itibaren (Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında kendisine özel hesap dönemi tayin edilenler 2025 yılı içinde başlayan hesap dönemi başından itibaren), 1/1/2025 tarihinden itibaren (bu tarih dâhil) yeni işe başlayan, yeniden işe başlayan, sınıf değiştiren, yeni bir mükellefiyete giren ve vergi muafiyeti kalkan mükelleflerden ihtiyari ya da zorunlu olarak bilanço esasına göre defter tutacaklar işe başlama, sınıf değiştirme, yeni mükellefiyete girme ve muaflıktan çıkma tarihinden itibaren,”
Kapsama giren mükellefler, e-Defter uygulamasına geçmek ve edefter.gov.tr adresinde format ve standardı belirlenen defterleri e-defter olarak tutmak zorundadırlar.
4- E-Defter ve Berat Dosyalarının Oluşturulma Ve Onay Sürelerinde Değişiklik Yapıldı:
Tebliğin “4.3. e-Defter Dosyalarının Oluşturulması ve Berat Dosyalarının e-Defter Uygulamasına Yüklenmesi” başlıklı bölümünün “4.3.4” fıkrası 8/11/2024 tarihinden itibaren uygulanmak üzere aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“4.3.4. Uygulamadan yararlananlar tarafından aylık dönemler halinde oluşturulacak e-Defter ve berat dosyalarının;
1- Gelir vergisi mükelleflerinde ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 10 uncu günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde ilgili olduğu ayı takip eden dördüncü ayın 14 üncü günü sonuna kadar,
2- Hesap dönemlerinin son ayına ait olduğu durumlarda, e-Defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerinde gelir vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10 uncu günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14 üncü günü sonuna kadar,
oluşturulması, NES veya Mali Mühürle zaman damgalı imzalanması/onaylanması ve bu defter ve berat dosyalarının e-Defter uygulamasına yüklenmesi suretiyle berat dosyalarının Başkanlıkça onaylı halinin alınması zorunludur.
Dileyen mükellefler, her hesap dönemine ilişkin ilk ayda (hesap dönemi içinde işe başlayanlarda işe başlanılan ayda), tercihlerini e-Defter uygulaması aracılığıyla elektronik ortamda bildirmeleri şartıyla, her bir geçici vergi döneminin aylarına ait e-Defter ve berat dosyalarını her ay için ayrı ayrı olmak üzere, gelir vergisi mükellefleri için ilgili olduğu geçici vergi dönemine ilişkin gelir geçici vergi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10 uncu günü sonuna kadar, diğer mükellefler için kurum geçici vergi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14 üncü günü sonuna kadar (hesap döneminin üçüncü geçici vergi dönemini takip eden üç ayına ilişkin ayların defter ve berat dosyalarının gelir vergisi mükelleflerinde gelir vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10 uncu günü sonuna kadar, diğer mükelleflerde ise kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14 üncü günü sonuna kadar) oluşturma, NES veya Mali Mühürle imzalama/onaylama ve defter ve berat dosyalarını e-Defter uygulamasına yükleyerek berat dosyalarının Başkanlıkça onaylı halini alma imkânından da yararlanabilirler. Tercihlerini belirtilen süre içinde bildirmeyen mükellefler hakkında bu fıkranın 1 ve 2 numaralı bentlerinde belirtilen tarihler esas alınır. Ayrıca yapılan tercih, tercih bildirim süresi içinde yapılan değişiklikler hariç olmak üzere, müteakip hesap dönemlerine ait tüm aylar için geçerlidir. Tercihini geçici vergi dönemi bazında yapan mükelleflerden, defter ve berat dosyalarına ilişkin işlemlerini belirtilen sürede gerçekleştirmeyenler hakkında cezai müeyyidelerin tayininde her bir ay, ayrı ayrı dikkate alınır.
Bu fıkrada yer alan açıklamalar çerçevesinde defter ve berat dosyalarını oluşturma, NES veya Mali Mühürle imzalama/onaylama ve Başkanlık onaylı berat dosyalarını alma süreleri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir. Özel hesap dönemini kullanan mükellefler, tabloda yer alan bilgileri, hesap dönemlerinin başlangıç ve bitiş aylarına uygun olarak dikkate alacaklardır.”
5- Getirilen Zorunluluklara Uymayan Yazılım Firmalarına Uygulanacak Müeyyide ve Cezalarda Değişiklik Yapılmıştır:
Tebliğin “6. Sorumluluk ve Cezai Müeyyideler” başlıklı bölümünün “6.5” bendinde yer alan
ve aşağıda yer verilen ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.
“Başkanlıkça yapılan kontroller sonrasında uyumlu yazılımlarda tespit edilen eksikliklerin ilgili yazılımcı tarafından giderilmesi amacıyla Başkanlık nezdinde yapılan testlerde belirtilen eksikliklerin belirlenen sürede giderilmemesi halinde; uyumlu yazılım yetkisi belirli
süre askıya alınabilir veya uyumlu yazılım izni iptal edilebilir.”
Aynı bölüme aşağıda yer verilen “6.6.” fıkra eklenmiştir.
“6.6. Elektronik defter ve kayıtların oluşturulması, kaydedilmesi, imzalanması/onaylanması, iletilmesi ve saklanması ile bunlara ilişkin sistem ve yazılım gereksinimleri hususlarında ilgili kanun, tebliğ ve yayımlanan kılavuzlarda belirlenen usul ve esaslar ile Başkanlık veya Genel Müdürlükçe belirlenen hususlara aykırı davrandığı tespit edilen uyumlu yazılım firmalarına Vergi Usul Kanununun ilgili ceza hükümleri tatbik olunur. Ayrıca söz konusu uyumlu yazılım firmalarına münasip bir süre verilerek bahse konu eksikliklerin giderilmesi istenir. Verilen süre içerisinde söz konusu eksiklikleri gidermeyen uyumlu yazılım firmaları ile giderilmesi istenen eksikliği aynı takvim yılı içerisinde birden fazla kez tespit edilenlerin yazılım uyumluluk onayları Başkanlık tarafından iptal edilebilir. Onayları iptal edilen uyumlu yazılım firmalarının, tekrar yazılım uyumluluk onayı başvurusunda bulunması durumunda bu başvuruları, onaylarının iptal edildiği tarihten itibaren bir yıl geçmeden değerlendirmeye alınmaz.”
6- Elektronik Defter Uygulamasına İlişkin Standartlar Teknik ve Uygulama Kılavuzları ile e-Defter Uygulamasına İlişkin Diğer Kurallar edefter.gov.tr Adresinden Duyurulacak:
Tebliğin “Diğer Hususlar” başlıklı bölümünde yer alan “7.8.” numaralı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“7.8. Elektronik ortamda oluşturulması, kaydedilmesi, imzalanması/onaylanması, muhafazası, saklanması ve ibrazına izin verilen defterler ile defterlerle ilişkili muhasebe fişlerinin ve berat dosyalarının elektronik ortamda oluşturulması, kaydedilmesi, imzalanması/onaylanması, muhafazası, saklanması ve ibrazına ilişkin standartlar, teknik ve uygulama kılavuzları ile e-Defter uygulamasına ilişkin diğer kurallar edefter.gov.tr adresinde duyurulur.”
