31.12.2023 tarihli bilançoların düzeltilmesi ile başlayan süreçte tekrar hayatımıza giren enflasyon düzeltmesi uygulaması gerek sürekli güncellenen mevzuatı gerekse uygulamada ortaya çıkan zorluklar nedeniyle gündemi meşgul etmeye devam etmektedir.
Enflasyon düzeltmesi uygulamasında, firmaların dönem sonu mizanlarında yer alan ve parasal olmayan kıymet niteliğindeki hesapların bakiye tutarları düzeltme veya taşıma katsayıları uygulanarak düzeltmeye tabi tutulmakta, eski değer ve yeni değer arasındaki fark ise enflasyon düzeltme farkları olarak kayıtlara alınmaktadır. Dolayısıyla parasal olmayan kıymet olarak belirlenen hesaplarda herhangi bir bakiye tutar bulunmaması durumunda bu hesaba enflasyon düzeltmesi uygulanmamaktadır.
Sermaye hesabı, parasal olmayan kıymet niteliğinde bir hesap olup düzeltme veya taşıma katsayıları uygulanarak enflasyon düzeltmesi tabi tutulmakta, hesabın değerlemesinde kaynaklı artışlar 502-Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları hesabına alacak olarak kaydedilmektedir. Sermaye hesabının yeniden değerlenmesi neticesinde ortaya çıkan artışlar bilindiği üzere firmaların matrahlarını azaltıcı bir etki ortaya çıkarmaktadır.
Öte yandan sermaye artışlarında; kar yedekleri, geçmiş yıl karları ve dönem net karının sermayeye ilavesinde artırılan sermaye için tescil tarihi düzeltme işleminde esas alınacak tarih olarak belirlenmiştir.
Sermaye düzeltmesi olumlu farkları da sermayeye ilavesi mümkün olan ve özkaynak içerisinde yer alan bir hesaptır. Burada dikkat edilmesi gereken husus, düzeltme yapılan dönemde, sermaye düzeltmesi farklarından karşılanmak suretiyle sermaye artışı yapılmış ise tescil tarihine kadar, sermayeye ilave edilen tutarın değerlenmesinin unutulmamasıdır.
Örneğin, XYZ A.Ş. 30.06.2024 tarihli değerleme sonrası bilançosunda sermaye hesabında yer alan tutarlar aşağıdaki gibidir:
500-Sermaye : 25.000.000-TL
502-Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları. : 20.000.000-TL
Şirket tarafından 01.08.2024 tarihinde 502-Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları hesabında yer alan tutarın tamamının sermayeye ilavesine karar verilmiş, bahsi geçen karar 05.08.2024 tarihinde tescil edilmiş ve şirketin yeni sermayesi 45.000.000-TL’ye yükseltilmiştir.
30.09.2024 tarihinde yapılacak olan Enflasyon Düzeltmesinde Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları hesabında bakiye bulunmadığından bahisle düzeltme yapılmaması, Sermaye hesabındaki 20.000.000,00-TL’lik sermaye artışına tescil tarihinden itibaren düzeltme yapılması firmanın düzeltme nedeniyle zarar yazma imkânı bulunan tutarı eksik hesaplamasına neden olacaktır.
Özetle; şirketlerin düzeltmeye tabi olan öz sermaye hesaplarını, sermaye artışında dikkate alması durumunda enflasyon düzeltmesi açısından ekstra dikkatli olmaları, firmaların herhangi bir kayıp yaşamaması açısından önem arz etmektedir.
