Son dönemlerde emeklilik siteminde, emekli aylığı hesaplama sisteminde köklü değişikliklere gidileceği konusunda basında birçok haber yayınlandı. Ayrıca Kıdem Tazminatı’nın fona devir olacağı ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin devreye gireceği konusunda haberler yapıldı.
‘Geç emekli olun maaş artar’ söylemi mümkün değil
Çalışma Bakanı Vedat Işıkhan, katıldığı televizyon programında emeklilik sisteminde değişiklik yapılmayacağını, emeklilik için 2024’den 2025’e girerken güncelleme katsayı hesabından dolayı oluşacak zararın telafi edilmeyeceğini, kıdem tazminatının fona devir olmayacağını söyledi. Sayın Bakan’ın açıklamalarını bir sosyal güvenlik uzmanı olarak izledim, yaptığı açıklamalar ile Çalışma Bakanı’nın bu konulara hâkim olmadığını gördüm.
Çalışma Bakanı’nın açıklamalarında, ‘emekli olmayın, emekliliği hak etseniz dahi daha çok çalışarak ileride emekli olduğunuzda alacağınız emekli aylığınızı arttırırsınız’ söylemi aslında mevcut durumda mümkün gözükmüyor. Bir önceki yazımda; çalıştığınızda aylık bazda bildirilen brüt prime esas kazançların emekli aylığına etkisini yazmıştım. Ancak sadece prime esas kazançlar yani maaşlarınız emekli aylığını belirlemiyor.
Örnek 2024 Ocak ayında emekli aylığı hesaplama sisteminde 25.000TL emekli aylığını gören bir sigortalı brüt 150.000TL olan tavan ücretle çalışırsa aylık bazda emekli aylığı 450 TL artar. Bu kişinin 2024 Haziran ayında emekli aylığı 27.700TL, 1 Temmuz’da %24.73 enflasyon farkı ile 34.550 TL olur, bu kişi 2024 Aralık ayı sonuna kadar çalışırsa her ay 450 TL emekli aylığı artışı devam eder.
31.12.2024’de emekli aylığı 37.250 TL olur ancak bu kişi 2024’de emekli olmaz ise 2025 Ocak ayında sistemde emekli aylığını 29.985 TL olarak görür. Bu tutara ortalama 2025 Ocak ayında verilecek %15 enflasyon farkı dâhil edilmiş olarak hesapladım. Ancak 2024 Aralık ayında emekli olmayı tercih ederse 2025’de emekli aylığı olarak 42.835 TL emekli aylığı alır.
Yüksek brüt ücretlerle çalışanların aylık bazda emekli aylıkları artar mı? Az da olsa artar, ancak enflasyonun düşme eğilimde olduğu dönemde bu kişiler zarar eder. 2024’de emekli olursa 42.835 TL emekli aylığı alacak kişi emekli olmaz ise 2025’de sistemde emekli olduğunda alacağı emekli aylığını 29.985 TL olarak görür. Bu durumda Çalışma Bakanı’nın ‘emekli olmayın daha çok çalışın emekli aylığınızı arttırırsınız’ söylemi havada kalıyor.
Diğer bir açıklaması ‘’Emekli aylığı hesaplama sistemimiz çok iyi, bu sistemde de bir değişiklik düşünmüyoruz’’ şeklindeydi.
Ülkemizde emekli aylığı hesaplama sistemi maalesef emekli olmadan daha çok çalışmayı ya da kayıtlı çalışmayı özendirmiyor.
Kayıtlı çalışma özendirilmeli
Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi için Çalışma Bakanı, emekli sayısını örnek göstererek aktif-pasif dengesinin sağlanması gerektiğini ifade ediyor. Tabi ki emekli sayısı önemli ancak burada asıl bakılması gereken kayıtlı çalışan sayısı olmalı, kayıt dışı çalışmanın önüne geçilmesi için sigortalı yani kayıtlı çalışmanın özendirici olması gerekiyor.
Emekli sayısı artıyor fakat devletin dolaylı ve dolaysız vergi gelirleri, sigorta prim gelirleri ve diğer gelirleri de artıyor ancak emekliye verilen aylıklar gerçek enflasyon oranında artmıyor. Emekli aylığı hesaplama sistemi Çalışma Bakanının dediği gibi gayet iyi ise neden çalışanlar emekli olduğunda hesaplanan aylığı değil de devletin belirlediği en düşük emekli aylığını almak zorunda kalıyor.
Özgür ERDURSUN
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
https://www.dunya.com/kose-yazisi/emeklilik-sisteminde-degisiklik-olmayacak/750897
