Askerlik hizmetini bedelli olarak yapacak olan çalışanın talebi olması veya işverenin teklifini kabul etmesi halinde ücretsiz izin kullandırılabiliyor. Uygulamada bazen karşımıza çıkan durumlardan biri de bu sürelerde işçiye ücret ödenmesi ve yıllık izin sürelerinden düşülerek işçiye askerlik hizmeti süresi kadar yıllık izinli sayılmasıdır.
Bu durumu II açıdan inceleyelim.
I. Durum:
Yıllık izin ücretli izin olduğu için işçinin ücretinden kesinti yapılamaz. Askerlik hizmeti süresince işçiye ücret ödemesi durumunda da 2013/11 Sayılı genelgede bu sürelerin sigortalı olarak sayılmayacağı bildirildiğine göre
"Fiili askerlik hizmeti silah altına alınmakla başlayıp terhis tarihinde sona ermekte askerlik hizmetini yapanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi çalışsalar dahi sigortalı sayılmamaktadır."
Her ne kadar ücret ödense de bu süreler sigortalı sayılan sürelerden sayılmayacaktır.
II. Durum:
II. durum ise işçinin yıllık izinli olunan süre içerisinde fiziken ve ruhen dinlenmesi esastır. Askerlik döneminde işçinin yıllık izinli sayılması iznin doğasına aykırı olacaktır.
Sonuç olarak;
SGK mevzuatı açısından askerlik süresi içerisinde prim gün bildirimi yapılmaması gerektiği unutulmamalıdır. Askerlikte işçinin fiziken ve ruhen dinlenememesi durumlarının göz ardı edilmemesi gerektiği, Yıllık iznin askerlik öncesi veya sonrası kullandırılmasının daha doğru olacağı kanaatindeyim.
Ayrıca;
1111 sayılı Askerlik Kanunu'nun 55. maddesinde de (Bu madde hükümlerinden yararlananlar temel askerlik eğitimi süresince çalıştıkları iş yeri, kurum ve kuruluşlar tarafından aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar) ücretsiz izinli sayılacakları vurgulanması nedeniyle askerlik hizmeti süresince işçiye ücretsiz izinli sayılma talebi veya işverene işçiye teklif olarak götürme ve anlaşılması durumunda ücretsiz izin hakkı verilmiştir.
Askerlik süresince işverenin işçiye ücret ödemesi nedeniyle prim günlerin iptali ile karşılaşılmaması adına bu sürelere dikkat edilmesi önem arz eder.
İşverene askere giden işçisine yardım amaçlı çalışırken yıllık izin sürelerine karşılık ücretini ödeyemez.
İşveren askere gidecek olan işçiye yardım amaçlı prim, ikramiye, altın yardımı vb. yapabilir. Askerlik süresince işçiye prim gün bildirimi yaparak ücret ödememelidir.
Ücretsiz izne çıkarma durumu da işçinin talebi, işverenin onayı ile olabilir. Her iki tarafta anlaşması gerekir. Aksi durumda tek taraflı kullandırılamaz.
