Kapalı kasa kamyonet olarak imal edilen araçların, bazı teknik müdahalelere tabi tutularak koltuk eklenmek suretiyle binek otomobile çevrildiği ve binek otomobil olarak kullanıldığına bilinen bir uygulamadır. Bu gibi durumlarda, “ticari” diye isimlendirilen söz konusu araçların ruhsatlarındaki araç sınıfı da “binek otomobil”e çevrilmektedir. Bu şekilde binek otomobiline çevrilen kapalı kasa kamyonetlerin, vergi mevzuatımızda binek otomobillere özgü düzenlemelere tabi olması gerekmektedir. Ancak söz konusu araçlarda koltuk eklemenin dışında yapılan bazı teknik değişiklikler bu araçların binek otomobile dönüştürüldüğü anlamını taşımamaktadır.
4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun 15/2b maddesine göre (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanların, ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde 87.02 (Otobüs ve midibüs hariç), 87.03 veya 87.04 (“Diğerleri” grubu hariç) tarife pozisyonlarında yer alan mallara dönüştürülmesi halinde, daha önce ödenen vergi mahsup edilmek suretiyle bu malların ilk iktisabındaki matrah esas alınarak değişiklik uyarınca adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, değişikliğin kayıt ve tescili tarihinde dönüştürülen mallar için geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte özel tüketim vergisi alınır.
Aksesuar ve ek parçalar eklenerek binek araca çevrilenler var
Yani ilk iktisap tarihinden itibaren beş yıl içinde araçta gerçekleştirilen teknik değişikliğin kayıt ve tescil tarihi itibariyle değişiklik türüne göre tabi olunan yeni Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (G.T.İ.P.) numarasına göre yeniden Özel Tüketim Vergisi hesaplanmalıdır. Özel Tüketim Vergisi Katma Değer Vergisi matrahının bir unsuru olduğu için Katma Değer Vergisi matrahına yeniden hesaplanan Özel Tüketim Vergisi dahil edilerek Katma Değer Vergisi hesaplanmalı ve gerçek usulde KDV mükellefleri açısından binek otomobillere ilişkin KDV’nin indirim konusu yapılamayacağına ilişkin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 30/(b) maddesi hükmü gereğince de alış faturasında gösterilen Katma Değer Vergisi indirilecek Katma Değer Vergisi hesaplarından çıkarılarak ilgili dönem kurum kazancının tespitinde gider veya maliyet olarak dikkate alınmalıdır.
Ancak son dönemlerde Vergi İdaresi tarafından Land Rover DEFENDER model araçlarla ilgili olarak aracın başında yapılan yoklamalarda; aracın arka yan camlarında bulunan siyah pleksi yerine şeffaf cam takılmış olduğu, arka koltuklara kol dayamanın takılmış olduğu, aracın ön ve arka bölümünü ayıran panelin sökülmüş olduğu, aracın arka bölümünde yer alan orijinal zeminin sökülerek başka bir malzemeyle kaplanmış olduğu vb. tespitlerin araca teknik müdahale olarak değerlendirilerek söz konusu araç sahibi şahıs ve firmalar incelemeye sevk edilmekte ve inceleme sonucunda söz konusu tespitler esas alınarak aracın 87.04 gümrük tarife istatistik pozisyonu kapsamındaki “eşya taşımaya mahsus motorlu araçlar” sınıfından çıkarılarak 87.03 tarife pozisyonundaki “binek otomobil” sınıfı kapsamında değerlendirildiği görülmektedir.
Bu itibarla %4 ÖTV oranı ile satın alınan araçların yürürlük tarihli oranlar dikkate alınarak aracın ilk iktisaptaki ÖTV matrahına %220'ye varan oranlar uygulanarak ÖTV yeniden hesaplanmaktadır.
Amacı dışında kullanıma yüksek vergi cezası
Yani örnek vermek gerekirse, 2022 yılında KDV ve ÖTV hariç 1 milyon 500 bin TL olan alış bedeli üzerinden %4 oranı ile 60 bin TL Özel Tüketim Vergisi ile Özel Tüketim Vergisi dahil alış bedeli üzerinden %18 oranında olmak üzere 280 bin 800 TL Katma Değer Vergisi ödenip satın alınan araçla ilgili olarak vergi idaresi tarafından %220 ÖTV oranı ile 3 milyon 300 bin TL Özel Tüketim Vergisi hesaplanarak aradaki fark (3.300.000,00 - 60.000,00) 3 milyon 240 bin TL ÖTV tutarı kadar ilave vergi tarhiyatı yapılmakta ve tarh edilen vergi tutarı kadar da vergi ziyaı cezası kesilmektedir. Bunun yanında Özel Tüketim Vergisi dahil alış bedeli üzerinden ise %18 oranında olmak üzere 864 bin TL Katma Değer Vergisi hesaplanarak aradaki fark (864.000,00 - 280.800,00) 583 bin TL KDV tutarı kadar ilave vergi tarhiyatı yapılmakta ve tarh edilen vergi tutarı kadar da vergi ziyaı cezası kesilmektedir. Dolayısıyla mükellefler 2022 yılında alınan araçlarla ilgili olarak gecikme faizi hariç 3 milyon 823 bin 200 TL vergi aslı, 3 milyon 823 bin 200 TL vergi ziyaı cezası olmak üzere toplam 7 milyon 646 bin 400 TL vergi ve ceza ile karşı karşıya kalmakta, cari dönem dikkate alındığında yaklaşık 2 yıllık gecikme faizi de ilave edildiğinde bu tutar daha da artmaktadır
GTİP liste dışına çıkılmış
Bilindiği üzere Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na ekli (II) sayılı listedeki mallardan 87.03 G.T.İ.P tarife pozisyonunda binek otomobiller, 87.04 G.T.İ.P tarife pozisyonunda ise eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar ve bunlara ilişkin olarak tabi olduğu sınıfa göre ÖTV oranları yer almaktadır. ÖTV Kanununun uygulamasına ilişkin olarak yayımlanan ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliğinde ise çeşitli teknik özelliklere sahip araçların hangi G.T.İ.P. tarife pozisyonunda sınıflandırılması gerektiğine ilişkin açıklamalar yer almaktadır.
Bu itibarla Land Rover DEFENDER model kamyonet tipi araca sonradan ilave edilen teknik değişikliklere ilişkin olarak; şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat bulunmaması, sadece şoför sırasında koltuk olması ve şoför sırasının arka kısmında koltuk olmaması ve camının açılmaması, aracın yük taşımaya mahsus arka kısmında koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat bulunmaması, şoför sırasının arka kısmında sadece yükleme alanı olması, herhangi bir gizli bölüm olmaması, kargo kısmında araçların yolcu bölümlerinde bulunan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler) bulunmaması, iki yan panel boyunca açılmaz arka camlarının bulunması hallerinde Land Rover DEFENDER model kamyonet tipi kapalı kasa aracın vergi idaresi tarafından 87.03 G.T.İ.P. tarife pozisyonunda “binek otomobil” olarak sınıflandırılması 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu ile Özel Tüketim Vergisi (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği'ne aykırı bir durum teşkil edecektir. Dolayısıyla söz konusu araçta yukarıda belirtilen ilave teknik değişikliklerin yapılmamış olması halinde 87.04 G.T.İ.P. tarife pozisyonunda “eşya taşımaya mahsus motorlu araçlar” olarak "Diğerleri" kategorisinde sınıflandırılması ve ÖTV oranının %4 olarak hesaplanması gerektiği açıktır.
Bu nedenle Land Rover DEFENDER model araçlarla ilgili olarak aracın başında yapılan yoklamada aracın arka yan camlarında bulunan siyah pleksi yerine şeffaf cam takılmış olduğu, arka koltuklara kol dayamanın takılmış olduğu, aracın ön ve arka bölümünü ayıran panelin sökülmüş olduğu, aracın arka bölümünde yer alan orijinal zeminin sökülerek başka bir malzemeyle kaplanmış olduğu vb. gibi tespitlerin aracın G.T.İ.P. tarife pozisyonunu değiştirecek teknik müdahale olarak değerlendirilerek söz konusu araç sahibi şahıs ve firmalar nezdinde yapılan vergi incelemeleri neticesinde aracın 87.04 G.T.İ.P. tarife pozisyonu kapsamındaki “eşya taşımaya mahsus motorlu araçlar” sınıfından çıkarılarak 87.03 G.T.İ.P. tarife pozisyonundaki “binek otomobil” sınıfı kapsamında değerlendirilmek suretiyle salınan vergi ve kesilen cezalara yönelik Vergi İdaresi tarafından yapılan idari işlemler mükellefler ile Vergi İdaresi arasında ihtilaf konusu olabilmektedir.
Burada mükellefler tarafından dikkat edilmesi gereken husus, fabrika çıkışı kapalı kasa kamyonet olarak imal edilen söz konusu araçların, araç sahiplerince sonradan ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği'nde ayrıntısı belirtilen bazı teknik müdahalelere tabi tutularak binek otomobile dönüştürülmesi durumunda değişiklik tarihi itibariyle bu durumun araç ruhsatlarına işletilmesi ve tescile tabi araçlar ile ilgili ÖTV yönünden yetkili Vergi Dairesi'ne başvurularak tabi olunması gereken yeni G.T.İ.P sınıfına göre hesaplanan fark ÖTV ve KDV (sorumlu sıfatıyla) tutarlarının yetkili Vergi Dairesine ödenmesi gerekmektedir. Aksi halde bu durumun Vergi İdaresi tarafından sonradan tespiti halinde yüksek tutarlı vergi tarhiyatları ve vergi cezaları ile karşı karşıya kalınabilmektedir.
Sınıf dışına çıkarılmasına verilen ceza adil değil
Bunun yanında, mükellef kurum veya şahıslara ait söz konusu Land Rover DEFENDER model kamyonet tipi araçlarda araç sahipleri tarafından sonradan yapılan teknik değişiklere ilişkin olarak; şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat bulunmaması, yalnız şoför sırasında koltuk olması, şoför sırasının arka kısmında koltuk olmaması ve camının açılmaması, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat bulunmaması, şoför sırasının arka kısmında yalnız yükleme alanı olması, herhangi bir gizli bölüm olmaması, kargo kısmında araçların yolcu bölümlerinde bulunan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler) bulunmaması, aracın iki yan panel boyunca açılmaz arka camları bulunması halinde söz konusu araç sahibi şahıs ve firmalar nezdinde yapılan vergi incelemeleri neticesinde aracın 87.04 G.T.İ.P. tarife pozisyonu kapsamındaki “eşya taşımaya mahsus motorlu araçlar” sınıfından çıkarılarak 87.03 G.T.İ.P. tarife pozisyonundaki “binek otomobil” sınıfı kapsamında değerlendirilmesi suretiyle salınan vergi ve kesilen cezalara yönelik idari işlemlerin de hukuka uygun olmadığı düşüncesindeyiz.
Hasan Aydın
YMM /E.Vergi Başmüfettişi
RH Prestij Grup YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
KAYNAKÇA
- 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu
- 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
- 1 Nolu Katma Değer Vergisi Uygulama Genel Tebliği
- ÖTV (II) Sayılı Liste Uygulama Genel Tebliği
