İhracatçıların, yurda getirdikleri yurt dışı kaynaklı dövizlerinin en az yüzde 40’ının TCMB’ye satma mecburiyeti yüzde 30’a düşürüldü. TCMB’ye satıldıktan sonra getirilen dövizin kalan kısmını kur korumalı dönüşüm hesabında değerlendirerek Türk lirasına çevrilen tutarın yüzde 2’si kadar döviz dönüşüm desteği ise kaldırıldı.
İhracat bedellerinin %40’ının TCMB’ye satılması %30’a düşürüldü
Genel olarak; ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemez. 180 gün azami süre olup bedellerin ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin yurda getirilmesi esastır. Peşin ihracatta ise süre 24 aydır.
Terkin tutarı olan 15 bin ABD dolarını aşan ve yurda getirilmesi zorunlu olan ihracat bedellerinin, İBKB’ye veya DAB’a bağlanan tutarın en az %40’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılması zorunlu iken, Hazine ve Maliye Bakanlığının 07.06.2024 tarih ve 3187388 sayılı yazısı ile genelgenin EK MADDE 1 deki düzenleme yürürlükten kaldırılarak, genelgeye eklenen EK MADDE 2 ile TCMB’ye satılacak oran yüzde 40’dan yüzde 30’a düşürüldü.
Buna göre; EK MADDE 2– Bu maddenin yürürlük tarihi olan 10/6/2024 tarihinden itibaren, İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin en az yüzde 30’u İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.
%2 döviz dönüşüm desteği kaldırıldı
8/6/2024 tarihli ve 32570 sayılı Resmi Gazete’de, Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ (Sayı: 2023/5)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2024/14)” 8/6/2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu değişiklikle, bir önceki tebliğin 5.maddesi yürürlükten kaldırılarak dönüşüm desteğine son verildi.
Buna göre; 8/6/2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/14 sayılı tebliğ ile; yurt dışı kaynaklı dövizlerin Merkez Bankasına satılmasında ve yurt dışı kaynaklı dövizlerin vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesaplarına dönüşümüne yönelik önceki tebliğin 5. Maddesinde düzenlenen yüzde 2 dönüşüm desteğine 10/6/2024 tarihinde geçerli olmak üzere son verildi.
Ayrıca, ilgili düzenlemeyle;
Firmaların “yurt dışı kaynaklı dövizlerinin” yerine “Merkez Bankasınca belirlenecek yurt dışı kaynaklı dövizlerinin” ifadesi getirildi.
Döviz alımı yapılmaması taahhüdünü yerine getirmeyen firmaların Merkez Bankası kaynaklı kredi kullanım talepleri ile bu Tebliğ kapsamındaki destek ödemesi talepleri yaptırım tutarının ödendiği tarihe kadar kabul edilmeyecektir.
Döviz dönüşüm desteğinden usulsüz olarak yararlanan veya Merkez Bankasına ya da bankalara gerçeğe aykırı beyanda bulunan firmalar döviz dönüşüm desteğinden yararlandırılmayacaktır ve bu firmaların Merkez Bankası kaynaklı kredi kullanım talepleri 3 yıl süre ile kabul edilmeyecektir.
Döviz dönüşüm desteği ödemesine aracılık eden ancak Merkez Bankasınca belirlenecek kontrol yükümlülüklerini yerine getirmeyen bankalar yaptırım tutarının Merkez Bankasına ödenmesinden sorumlu olacaklardır.
İhracatçı, TCMB’ye döviz satışının sıfırlanmasını istiyor
Normalleşme ve sadeleşme adımlarının bir parçası olarak, ihracat bedelleri ve döviz kazandırıcı hizmet gelirlerinin TCMB’ye döviz satış yükümlülüğün yüzde 40’dan yüzde 30’a düşürülmesi ihracatçı tarafından olumlu karşılanırken, bu oranın tamamen sıfırlanması beklentisi de devam ediyor.
Birçok ihracatçı aynı zamanda ithalatçı konumundadır. İhracatçı tarafından TCMB’ye satılarak TL’ye çevrilen tutar aynı zamanda ithalat borcu için tekrar dövize dönüştürülmesi sonucu kur dönüşümlerinden ciddi kayıplar yaşanmaktadır. Dolayısıyla, ihracatçının gelen parasını kullanma iradesinin kendisine bırakılması gerekiyor.
Talha APAK
https://www.dunya.com/kose-yazisi/ihracatcilara-yonelik-iki-onemli-duzenleme/731799
