I.GİRİŞ

Günümüz konjoktöründe başta faiz oranlarının yüksek olması sebebiyle işletmeler bakımından finans kaynaklarının temini maliyetli olabilmektedir.

Bu bağlamda indirimli teminat uygulamasıyla vergi iadelerinin alınması mükellefler açısından finans maliyeti bakımından önemli avantajlar sağlayabilmektedir.

Bu yazımızda İTUS uygulamasına ilişkin esaslar irdelenmiştir.

II.İTUS UYGULAMA ESASLARI
II.1.İTUS Sertifikası Kapsamına Giren Mükellefler

İTUS sertifikası, genel özel şartları şartları taşıyan mükelleflere bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığı (bulunmayan yerlerde Defterdarlık) tarafından İTUS sertifikası verilir.

II.2.İTUS Genel Şartlar

Başvuru tarihinden önceki son üç takvim yılı içinde;

a) Vergi mükellefiyetinin bulunması,

b) Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından imtina edilmemiş olması,

c) Gelir veya kurumlar vergisi, geçici vergi, gelir vergisi stopajı, ÖTV ve KDV (tevkifat hariç) uygulamalarından her birine ait beyanname verme ödevinin her bir vergi türü itibarıyla ikiden fazla aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),

ç) Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle özel esaslara tabi tutulmamış veya tutulmuşsa genel esaslara dönülmüş olması,

d) Cari takvim yılı da dâhil olmak üzere son iki takvim yılına ilişkin tam tasdik sözleşmesi bulunması.

Gerekir.

Başvuru tarihi itibarıyla;

a) KDV iade taleplerinde özel esaslara tabi olmayı gerektiren bir durumunun bulunmaması,

b) Ödenmesi gereken vergi borcunun bulunmaması (vergilerin tecil edilmiş olması bu şartın ihlali sayılmaz).

c) Sertifika başvurusundan önceki, iade talebinin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemi itibarıyla haklarında yazılmış YMM ve/veya vergi inceleme raporlarının olumlu olması.

d) YMM’lerle süresinde düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi bulunan mükellefler hakkında iade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ait olumlu YMM raporu bulunması halinde de bu bölüm bakımından bu şart gerçekleşmiş sayılır.

II.2.1.İTUS Uygulamasında YMM Raporlarının Önemi

Birbirini izleyen beş vergilendirme döneminden kasıt, iade hakkı doğuran işlemlerin yapıldığı birbirini izleyen dönemlerdir. Bu dönemler arasında herhangi bir dönemde vergi inceleme raporu veya YMM raporu düzenlenmesini gerektiren bir iade hakkı doğuran işlem bulunmadığı takdirde, bu dönemler, birbirini izleyen beş vergilendirme döneminin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

Birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ait olumlu raporlardan bir kısmının vergi inceleme elemanları, bir kısmının ise YMM tarafından düzenlenmiş olması halinde de bu şartın gerçekleşmiş sayılacağı tabiidir.

Ancak beş olumlu rapor şartını kısmen veya tamamen YMM’lerce düzenlenen raporlarla yerine getiren mükelleflerin indirimli teminattan yararlanabilmeleri için, iade talebinde bulundukları dönem için de tam tasdik sözleşmesi yapmış olmaları gerekmektedir. Tam tasdik sözleşmesi kapsamında bulunmayan dönemlere ilişkin iade taleplerinde ise KDV Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümlerinde iadeye ilişkin yer alan açıklamalara göre işlem yapılacaktır.

Son olumlu rapor vergi dairesine intikal ettikten sonra (diğer şartlar da gerçekleşmişse) raporun ilgili olduğu vergilendirme döneminden sonraki dönemlere ilişkin iade talepleri için indirimli teminat uygulamasına başlanır. Raporun ait olduğu vergilendirme döneminden sonraki dönemler için verilen teminatların, indirimli teminat tutarını aşan kısmı iade edilir.

II.2.2.Dış Ticaret Sermaye Şirketlerinin Durumu

Yukarıda belirtilen genel şartları sağlayan Dış Ticaret Sermaye Şirketi ve Sektörel Dış Ticaret Şirketi statüsündeki şirketlere başka bir şart aranmaksızın İTUS sertifikası verilir.

4760 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan tarifelerdeki taşıtların ihracatını yapan, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren dış ticaret sermaye şirketi niteliğindeki imalatçılarda, iade talebinin bulunduğu birbirini izleyen son beş vergilendirme dönemine ilişkin olumlu rapor şartı aranmaz.

II.3.İTUS Özel Şartlar

İTUS uygulamasında yukarıda açıklanan genel şartlar ile birlikte, kendileri için öngörülen özel şartları taşıyan aşağıdaki mükellefler İTUS sertifikasına hak kazanırlar.

II.3.1.İhracat İstisnası Kapsamındaki İade Talepleri Bakımından
II.3.1.1.İmalatçılar ve İmalatçı-İhracatçılar:

Genel şartlara ek olarak;

a) İlgili sicile kayıtlı olan,

b) Ödenmiş sermayelerinin veya son bilançolarında kayıtlı ATİK’lerinin (gayrimenkuller hariç) amortisman düşülmeden önceki toplam tutarı 100.000 TL’yi aşan,

c) Üretim kapasitesi ile bu kapasitenin gerektirdiği iktisadi kıymetlere sahip olduğu kapasite raporuyla teyit edilen,

ç) İmalat işinde 20 veya daha fazla işçi çalıştıran (İşçi sayısının tespitinde bizzat imalat işinde çalışan işçiler dikkate alınır. Bunlar dışında kalan yönetici, büro personeli ve muhasebeci gibi personel dikkate alınmaz. Hesaplamada, ihracatın gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.),

imalatçı-ihracatçılar ile ihraç kaydıyla teslimde bulunan imalatçılara, bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa bir dilekçe ile başvurmaları halinde, başvuru tarihini izleyen 15 gün içinde İTUS sertifikası verilir.

II.3.1.2.Diğer İhracatçılar (Hizmet İhracatı Yapanlar Hariç):

Genel şartları taşıyan mükelleflerden;

a) Son üç takvim yılı itibarıyla yıllık 4 milyon ABD Doları veya

b) Son beş takvim yılı itibarıyla yıllık iki milyon ABD Doları ve üzerinde

ihracat yapanlara, bu şartları sağladıkları tarihi takip eden “yılbaşından itibaren” geçerli olmak üzere İTUS sertifikası verilir.

II.3.1.3.Diğer İade Hakkı Doğuran İşlemler Bakımından

İmalatçı, imalatçı-ihracatçı ile diğer ihracatçılar kapsamında olmayan mükelleflerden;

a) Başvuru tarihinden önce vergi dairesine verilmiş olan son yıllık kurumlar vergisi veya gelir vergisi beyannamesinin ekinde yer alan bilânçoya göre en az;

1) Aktif toplamı 40.000.000 TL,

2) Maddi duran varlıkları toplamı 10.000.000 TL,

3) Öz sermaye tutarı 20.000.000 TL,

4) Net satışları 50.000.000 TL,

b) Cari yıl dâhil başvuru tarihinden önceki takvim yılında vergi dairesine verilmiş muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısı 50 veya daha fazla, (Hesaplamada işlemin gerçekleştiği dönemden önceki 12 aylık ortalama esas alınır.)

olanlara, yukarıda açıklanan genel şartları da taşımaları kaydıyla İTUS sertifikası verilebilir.

Bu şartları birlikte taşıyan mükelleflerin bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa bir dilekçe ile başvurması halinde, başvuru tarihini izleyen 15 gün içinde “İTUS Sertifikası” verilir.

III.İTUS KAPSAMIDA KDV İADELERİNİN YERİNE GETİRİLMESİ

İTUS belgesi sahibi mükelleflerin KDV iade talepleri, sertifika tarihini içine alan dönemden başlamak üzere, aşağıdaki açıklamalar çerçevesinde yerine getirilir.

III.1.İTUS Sertifikası Uygulamasına Göre Teminat Mektubu Tutarı

İTUS sertifikasına sahip mükelleflerin iade talepleri KDV Genel Uygulama Tebliğinin ilgili bölümlerinde yer alan açıklamalara göre yerine getirilir.

İadenin teminat karşılığında talep edilmesi halinde;

a) İade miktarının belirlenen sınırı aşan kısmının (% 8)’i

b) Dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri için %4’ü

için teminat verilir.

III.2.İTUS Uygulamasında YMM Tasdik Raporunun İbraz Edilme Süresi

Teminat, KDV Genel Uygulama Tebliğinde aksi belirtilmedikçe, iadenin yapıldığı tarihten itibaren “altı ay” içinde ibraz edilecek YMM raporu ile çözülür.

Bu süre içerisinde YMM raporu ibraz edilmemesi halinde veya mükellefin talep etmesi durumunda teminat VİR sonucuna göre çözülür.

İTUS sertifikasının iptalini gerektiren bir neden olmadığı sürece, sonraki iade taleplerinde indirimli teminat uygulamasına devam edileceği ve YMM raporunun da yine altı ay içinde ibraz edilmesinin isteneceği açıktır.

IV.İTUS SERTİFİKASININ İPTAL EDİLMESİ

Kendilerine İTUS sertifikası verilen mükelleflerle ilgili olarak aşağıdaki hususlardan herhangi birisinin gerçekleşmesi halinde İTUS sertifikası iptal edilir.

Sertifikanın iptal edildiği, gerekçesiyle birlikte mükellefe bildirilir.

Mükellefin,

a) Bu durumun bildirildiği tarihi içine alan ve

b) Sonraki dönemlere ait olan veya

c) Önceki dönemlere ait olup bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iadelerinde

indirimli teminat uygulanmaz.

a) Önceki bölümlerde belirtilen koşullardan tutarlarla ilgili olanlar dışındaki şartları kaybeden mükellefler ile anılan bölümde belirtilen tutarlarda ve çalıştırılan işçi sayılarında % 25’i aşan bir azalma meydana geldiği anlaşılan mükelleflerin sertifikaları iptal edilir.

Mükelleflerin tutarlar karşısındaki durumu, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihi, ortalama işçi sayısına ilişkin şart karşısındaki durumu ise her bir muhtasar beyannamenin verildiği tarihi izleyen 15 gün içinde mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğünce/malmüdürlüğünce tespit edilir.

b) Defter ve belgelerini 213 sayılı Kanundaki süreler içinde ibraz etmeyen mükelleflerin sertifikaları sürenin dolduğu günü takip eden gün iptal edilir.

c) Vergi borçlarını, vadesinde ödemediği anlaşılan mükelleflere, vade tarihinden itibaren 7 gün içinde 6183 sayılı Kanunun 55.maddesinde öngörülen ödeme emri veya alacağın teminata bağlanmış olması halinde 56.maddesinde öngörülen yazı tebliğ edilir.

Tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde vergi borcunu ödemeyen mükelleflerin sertifikası iptal edilir.

Ancak, takip edilen vergi borcunun yargı kararı veya düzeltme işlemiyle tamamen kaldırılması halinde; yargı kararının İdare’ye tebliğ edildiği veya düzeltme işleminin yapıldığı tarihi içine alan dönem ve izleyen dönemlerdeki iadeler ile bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iadelerde “İTUS Uygulaması” kapsamında işlem yapılır.

ç) Mükellef hakkında sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı konusunda vergi dairesine “olumsuz rapor” intikal etmesi halinde, raporun vergi dairesine intikal ettiği tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçlandırılmamış iade taleplerinde indirimli teminat hükümleri uygulanmaz ve sertifika iptal edilir.

d) Olumsuz rapora dayanılarak yapılan tarhiyatın * yargı kararları ile terkin edilmesi halinde mükellefe tekrar sertifika verilir.

Ancak yapılan tarhiyatın yargı kararları ile kısmen veya tamamen onaylanması halinde mükellefin Sertifika alabilmesi için belirlenen İTUS şartlarının tekrar sağlaması gerekir. Yargı kararından önce, mükellefin gerekli şartları yerine getirerek genel esaslara geçmesi halinde, genel esaslara tabi olduğu tarihten sonraki 24 ay süresince özel esaslara tabi olmayı gerektirecek şartların ortaya çıkmaması ve şartları taşıması kaydıyla, 24 aylık sürenin sonunda mükellefe tekrar sertifika verilir.

Sonradan yargı kararının gelmesi halinde yukarıda (c) numaralı ayrımdaki açıklamalara göre işlem yapılır.

IV.SONUÇ

Bu makalemizde irdelenen İTUS uygulaması;

a) Hem finans kurumlarında kredi limitlerini zorlamaması,

b) Hem daha az maliyetli olması,

c) Hem hızlı bir şekilde işletmenin kaynaklarından finans sağlaması bakımından tercih edilebilir bir durum teşkil etmektedir.

Ahmet GÜZEL
WRS İmperium, YMM, Bağımsız Denetçi

Kaynak:

3065 sayılı KDV Kanunu

İlgili İdari Düzenlemeler

https://www.wrsimperium.com/indirimli-teminat-uygulamasi-sistemi-itus/