Bazı mesleklerde çalışanlar, yaptıkları işin zorluğu nedeniyle erken emekli olma hakkına sahip. Bu kişiler ‘fiili hizmet süresi zammı’na yani yıpranmaya tabiler. Bu da emeklilik yaşını geri çeker. İşte o meslekler...
Sosyal güvenlik sistemi, bütün çalışanların çalışma koşullarının eşit olmadığını ve bu kapsamda bazı sigortalıların ağır ve yıpratıcı şartlarda çalıştığını kabul ederek bu çalışanlara erken emeklilik hakkı tanıyor. Çalışma şartları ağır ve yıpratıcı olan bazı işlere tanınan bu hak kapsamında bu kişilerin fiilen çalıştıkları sürelere ayrıca ilave süreler ekleniyor ve bu süreyle orantılı olarak emeklilik yaşlarından eksiltme yapılıyor. Yani ‘fiili hizmet zammı’ kapsamında çalışanların çalıştıkları süre farklı değerlendiriliyor ve bu kişiler çalıştıkları süreyle orantılı olmak kaydıyla daha erken yaşta emekli olabiliyor.
İSTİSNA DIŞINDA 5 YIL
Fiili hizmet süresi zammı uygulamasında yer altında çalışanlar hariç olmak üzere üst sınır söz konusudur. Buna göre; yer altında çalışanlara hiçbir sınır olmaksızın fiili hizmet süresi zammının tamamı prim ödeme gün sayılarına eklenir.
dikkate alınmaz
Ancak asker ve polislerde fiili hizmet süresi zammı 8 yılı, zamma konu diğer mesleklerde ise 5 yılı geçemez. Bu sürelerden daha fazla fiili hizmet süresi zammı hak edilmiş olsa bile emeklilik işlemlerinde dikkate alınmaz. Yer altında çalışanlar ise hiçbir sınır olmaksızın fiili hizmet süresi zammından yararlanabilir.
YÖNETİCİLERİ KAPSAMIYOR
FİİLİ hizmet süresi zammından, belirtilen mesleklerde çalışanlar ve mesleğin gerektirdiği risklerle bir fiili karşılaşan sigortalılar yararlanabilir. Yani madende çalışmakla beraber yer altına girmeyen ve yönetici konumundaki bir kişinin fiili hizmet süresi zammından yararlanması söz konusu değil. Bu durumdaki kişiler SGK’ya fiili hizmet süresi zammıyla bildirilseler bile SGK bu süreleri iptal edebilir.
İŞVERENİ KONTROL EDİN
Bu mesleklerde çalışanların fiili hizmet süresi zammı hakkından yararlanabilmeleri için, işverenlerin bu kişileri belirtilen belgelerle SGK’ya bildirmesi gerekiyor. Bildirim yapılmadığı taktirde fiili hizmet süresi zammı uygulanamaz. Bu nedenle fiili hizmet süresi zammı kapsamındaki mesleklerde çalışanların düzenli olarak aylık prim ve hizmet belgelerini kontrol etmeleri ve doğru bir şekilde yapıldığını kontrol etmeleri çok önemlidir.
10 YILLIK MADEN İŞÇİSİNE 5 YIL
FİİLİ hizmet süresi zammından yararlanan kişiler belirli bir süre bu mesleklerde çalışmış olmaları kaydıyla emeklilik yaşından indirim hakkını da elde ederler. Madencilerin fiili hizmet süresi zammının tamamı emeklilik yaşından indiriliyor. Bu konuda herhangi bir sınır yok. En az 5 yıl madenci olarak çalışmış bir işçinin emeklilik yaşından 2.5 yıl indiriliyor. Madende 10 yıl çalışan işçi 5 yıl daha erken emekli olabilir.
GAZETECİLER İÇİN DE ORTALAMA 2 YIL
Örneğin 16 yıl basın kartıyla çalışmış bir gazeteci 2 yıl erken emekli olabilir. Bu açıdan fiili hizmet süresi zammı kapsamında çalışanların hem prim gün sayıları daha erken dolar, hem de daha genç emekli olma hakkına sahip olurlar.
Her 1 yıl için kaç gün ekleniyor?
Fiili hizmet zammı yani yıpranma payı çerçevesinde çalışma süreleri birbirinden farklı olarak değerlendirilen meslekler ve söz konusu bu mesleklerde çalışanların her 360 günlük çalışmasına eklenecek gün sayısı şöyle
Kurşun ve arsenik işleri: 60-90 Gün
Cam fabrika ve atölyeleri: 60 Gün
Cıva üretim işleri sanayi: 90 Gü
Çimento fabrikaları: 60 Gün
Kokfabrika, termik santral: 60 Gün
Alüminyum fabrikaları: 60 Gün
Demir ve çelik fabrikaları: 90 Gün
Döküm fabrikaları: 90 Gün
Asit üretimi yapan fabrika: 90 Gün
Yeraltı işleri: 180 Gün
Radoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler: 90 Gün
Su altında çalışmayı gerektiren işler: 60-90 Gün
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı çalışanları: 90 Gün
Emniyet ve Milli İstihbarat Teşkilatı’nda çalışanlar: 90 Gün
İtfaiye ve yangın söndürme işinde çalışanlar: 60 Gün
Basın ve gazetecilik mesleğinde sarı kart basın sahibi olanlar: 60 Gün
Türk Radyo ve Televizyon kurumunda basın çalışanları: 90 Gün
BMM üyeleri: 90 Gün
Ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutuklularla bilfiil irtibat içinde olan diğer görevliler: 90 Gün
NOT: Yukarıda yer alan listeye göre, madende çalışan işçilerin her bir yıllık çalışması 1.5 yıl olarak değerlendirilir. Bu kapsamda söz konusu mesleklerde en yüksek fiili hizmet zammı madencilere uygulanıyor. Diğer taraftan polisler ve askerlerin bir yılları 450 gün, itfaiyecilerin bir yılları ise 420 gün olarak değerlendiriliyor. Okan Güray Bülbül
