✔ Mevcut düzenleme dahilde işleme sürecinin takibi, önleyici tedbir, kamu zararının önüne geçme ve sorumluluk yüklemek suretiyle gerçekleştirilen kurgu üzerine inşa edilmiştir.
Dahilde İşleme Rejimi (DİR) tanım olarak: “Serbest dolaşımda olmayan eşyanın, işlem görmüş ürünlerin üretiminde kullanılmasından sonra Türkiye gümrük bölgesinden yeniden ihraç edilmesi amacıyla, gümrük vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ve vergileri teminata bağlanmak suretiyle, geçici olarak ithal edilmesi” dir.
DİR’den faydalanmak isteyen dış ticaret erbabı, Dahilde İşleme İzin Belgesi (DİİB) almak için elektronik ortamda Ticaret Bakanlığı’na, dahilde işleme izni almak için ilgili gümrük idaresine elektronik ortamda müracaat edilmesi gerekir.
DİİB kapsamında ham madde veya yarı mamule konu eşyaların üzerinde katma değer yaratacak bir işlem yaratılmamış ve buna mukabil ithal girdi GTİP değişikliği gerçekleştirilmemiş ise bir izin belgesinden başkaca bir firmanın izin belgesine veya 3065 Sayılı KDV Kanunu’nun 13/d maddesine istinaden yurt içi satış yapması mümkün bulunmamaktadır.
Belgeden belgeye satış, 2006/12 sayılı “Dahilde İşleme Rejimi Tebliği”nin geçici 25. maddesinde yer almaktadır.
DİİB kapsamında, DİİB sahibi bir firma tarafından katma değer vergisinde tecil-terkin sistemi çerçevesinde alım yapılmışsa, bu alıma konu eşyadan elde edilen işlem görmüş ürünün yine bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar başka bir belgeye tesliminin yapılması halinde, ilgili teslim faturası birinci belgenin ihracatı kapsamında değerlendirilir.
Belgeden belgeye yapılan satışlarda dikkat edilmesi gereken hususları belirtmek gerekirse:
● Her şeyden önce her iki firmanın hukuk departmanlarının onayından geçen bir sözleşmenin ihdas edilmesi ve sözleşmede tüm detayların netliğe kavuşturulması, mevzuatta olmasa bile sorumluluk devrinin özel hukuk gereği sözleşme ile tahkim edilmesi,
● Her iki belge sürelerinin birbirinin içine geçecek şekilde düzenlenmiş olduğunun kontrol edilmesi (kapama sürecinin yönetilebilirliği açısından);
● Satışa konu faturanın her iki belgenin bilgilerini içeriyor olması,
● Fatura tarihi, her iki firmanın belge süreleri içerisindeki bir tarihi içermesi,
● Fatura üzerine, satışın KDV’li mi, yoksa KDV’siz mi yapıldığı; KDV Kanunu’nun ilgili maddesine de atıf yapılmak suretiyle derç edilmesi (Tecil-terkin veya KDV iadesiyle ilgili hususların göz önünde bulundurulması),
● Özellikle Belgeler arasında GTİP, ölçü birimi ve eşya tanımı konusunda illiyet bağı kurulabilecek evsafta uyum olması,
● Mümkünse her iki belgenin de bir arada takibinin yapılması,
● DİİB kapama işlemlerinin, ilgili firmalar tarafından ayrı ayrı olmak üzere, mevzuatın öngördüğü süreler dahilinde yapılması,
● Bölge müdürlüklerinin farklı olması halinde, kapatma dosyaları tahtında müdürlükler arasında veri ve bilgi akışının bulunması,
● Eşyanın fiziki tesliminde miktar ve/veya ölçü birimi belirlenirken hangi firmanın verilerinin esas alınacağının önceden belirlenmesi,
gerekmektedir.
Ayrıca. (B) firmasının belgesi kapanmadan (A) firmasının belgesinin kapatılamayacağı; tüm hukuki sorumluluğun (A) firmasında olduğunun da bilinmesinde fayda vardır. Mevcut düzenleme dahilde işleme sürecinin takibi, önleyici tedbir, kamu zararının önüne geçme ve sorumluluk yüklemek suretiyle gerçekleştirilen kurgu üzerine inşa edilmiştir.
Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü’ne (YYS) sahip firmaları diğer dış ticaret firmalarından ayıran temel özellik; kendi oto kontrolünü gerçekleştiren, güvenilir firmalar olmasıdır. Talimat ve iş akışlarını “SAFE” standartlarına uygun ve güncel tutmaktadır.
Buna bağlı olarak dış ticaret işlemleri canlı organizmalara benzer. Her ülke mevcut siyasi veya ekonomik yapısına göre dış ticaret düzenlemelerini şekillendirir. COVID-19 süreci ile başlayan dünyanın ve ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik zorluklar içerisinde günümüz şartlarına uygun düzenlemeler yapılması gerektiği düşünülmektedir.
DİR kapsamında ithal edilen bir eşyanın, mücbir sebep ile siparişinin iptal edilmesi durumunda takip ve sorumluluğu YYS sahibi firmada olmak şartı ile belge sahibi olsun olmasın yurt içinde bir başka firmaya ihraç amaçlı satışının gerçekleştirilmesi ve DİİB taahhüt hesabına saydırılması gerektiği düşünülmektedir.
Açıklanan nedenlerle YYS sahibi firmaları kapsayacak şekilde mevzuat düzenlemelerinin gerçekleştirilmesi, güvenilir firmalara verilen YYS uygulamasının amacına ve ruhuna daha uygun olacağı değerlendirilmektedir. Böylece, mevcut uygulamada eşyanın serbest dolaşıma giriş maliyetlerinin ortadan kaldırılarak gereksiz iş yükü ve buna bağlı maliyetler ortadan kaldırılmış olacaktır.
Mehmet Altay YEGİN - Yetkilendirilmiş Yükümlü (AEO) Derneği
Yönetim Kurulu Başkanı
https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/dahilde-isleme-rejimi-kapsaminda-ihrac-amacli-satis/709201
