18.05.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun” gümrük alacakları açısından önceki yapılandırma kanunlarından farklı bir takım yeni düzenlemeler getirmiştir.
Önceki yapılandırma kanunlarına göre, kesinleşmiş, kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan, gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacaklarının vergi yapılandırmasından yararlanmaktaydı.
7143 sayılı yeni yasa gümrük açısından inceleme ve tahakkuk safhasında bulunan alacakları da kapsar şekilde genişletilmiştir. Bu genişletme; kanunun kapsadığı dönemlere ilişkin olan ve kanunun yayım tarihinden önce başladığı halde tamamlanmamış olan gümrük incelemelerine ilişkin olan ek tahakkuk ve ceza kararları ile bu kanunun yayım tarihinden önce tamamlandığı halde bu kanunun yayımlandığı tarihten sonra tebliğ edilen ek tahakkuk veya ceza kararlarını da içerir şekilde yapılmıştır.
Dahili vergiler için sağlanan inceleme, takdir, tarh, tahakkuk aşamasındaki yapılandırma imkanının, gümrük incelemesi veya tahakkuk aşamasındaki gümrük alacakları için de tanınması adil bir düzenleme olarak dikkati çekmektedir.
Ancak 19.08.2018 tarihli 6736 sayılı Vergi Alacaklarının Yapılandırılmasına ilişkin Kanun kapsamında geniş bir şekilde düzenlenen kendiliğinden beyan hususu bu sefer daraltılmıştır.
Önceki kanunda “4458 sayılı Kanun'a ve ilgili diğer kanunlara göre tahakkuku ve tahsili gerektiği hâlde yükümlü tarafından beyan edilmeyen aykırılıkların, ilgili gümrük idaresine bildirilmesi durumunda, gümrük vergilerinin tamamı ile hesaplanacak faiz yerine bu kanunun yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla faizlerin ve idari para cezalarının tamamının, tahsilinden vazgeçileceği” hükmü, yeni kanunda aykırılıkların gümrük idaresinin tespitinden önce bildirilmesi şeklinde değiştirilerek kapsam daraltılmıştır.
Bu hükümde yer alan “aykırılıkların gümrük idaresinin tespitinden önce” lafzı, kanunun gerekçesinde yer alan “mevcut ve muhtemel ihtilafların sulh yoluyla sonlandırılması” amacıyla tam olarak örtüşmemektedir. Şöyle ki, kanun maddesi amaca uygun olarak yorumlanmadığı takdirde bir konu ile ilgili bir aykırılığı gümrük idaresi daha önce tespit etmişse ve firmaların aynı kapsamda başka gümrük idarelerinden ithalatları da varsa firma bu ithalatlarla ilgili aykırılık için yapılandırma kapsamında müracaat edemeyecek, gümrük idaresinden gelecek vergi ve ceza tebligatını beklemek durumunda kalacaktır. İş yoğunluğu ve benzeri nedenlerle bu aykırılığın fark edilememesi halinde ise vergi tahsil edilemeyecektir.
Burada idarenin söz konusu maddenin kanunun amacına uygun olarak işlemesini temin etmek amacıyla alt düzenlemeleri yapması uygun olacaktır. Şüheda Barlas
