Sayı : 2023/
Konu : Tüzel Kişilerin Döviz Pozisyon Raporlaması Hk.
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI
Veri Yönetişimi ve İstatistik Genel Müdürlüğü
20.03.2023 tarih ve E-TCMB.80372040-010.07.01-589 sayılı yazınız ile Bankalar tarafından, yurtiçinde faaliyet gösteren bankalardan nakdi ve gayri nakdi toplam kredi bakiyesi 5 Milyon TL ve üzerinde olan tüzel kişi müşterilerinin, yazınız ekinde belirtilen “Özet Döviz Pozisyon Raporu’nu aylık dönemler halinde ve izleyen ayın ilk 10 iş günü içinde Bankanız bilgi sistemlerine elektronik ortamda bildirilmesinin sağlanması ve bildirimlerin tüzel kişiler tarafından süresinde yapılıp yapılmadığının da takip edilmesi talep edilmiştir.
İlgili bankalar tarafından söz konusu yazıların tüzel kişi müşterilerine iletilmesini müteakip Birliğimize bağlı Odalardan ve bu Odalara üye meslek mensuplarından, istenilen bilgilerin takip eden ayın ilk on günü içerisinde gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığına ilişkin çok sayıda talep ve öneri başvurusunda bulunulmuştur.
Meslek mensuplarımızca iletilen görüşlerin temelinde; fiili imkansızlıklar nedeniyle (Bankanızca talep edilen verilerin belirtilen sürelerde oluşturulmasının, muhasebe süreçleri ve mevzuattaki düzenlemeler nedeniyle) söz konusu verilerin, muhasebe işlem süreçleri ile vergi mevzuatı ve ticaret hukuku düzenlemeleri çerçevesinde belirtilen sürelerde oluşturulamayacağı yönündedir.
Konuya ilişkin Bankanızca hazırlanan sık sorulan sorular dokümanında her ne kadar istenilen veriler için ayrıca mizan istenmediği ve belirli bilanço kalemlerine ilişkin bilgi istendiğine ilişkin açıklamada bulunulmuşsa da; Özet Döviz Pozisyon Raporunda istenilen veriler bir işletmenin ticari ve mali bilançosunun oluşturulması ile ortaya çıkan ve mizanının hazırlanmasını gerektiren verilerdir. Gerek vergi mevzuatı gerekse ticaret hukuku düzenlemeleri çerçevesinde gerçekleştirilen raporlamalar çok daha geniş zaman dilimleri dikkate alınarak düzenlenmiştir.
Zira, muhasebe işlem süreçleri göz önünde bulundurulduğunda, bir aylık döneme ilişkin gelir, gider, maliyet, ödeme, tahsilat, kredi işlemleri vb. muhasebesel bilgileri oluşturan belgeler en erken izleyen ayın ilk 10 günü içinde muhasebe meslek mensuplarımıza iletilmekte, bu iletilen belgelerdeki veriler meslek mensuplarımızca muhasebe programlarına veri girişi için yoğun emek verilmekte, bilgilerin doğruluğu için karşılıklı iç ve dış mutabakat işlemleri yapılmakta, banka hesap ekstreleri ile muhasebe kayıtları doğrulama ve kontrol işlemlerine tabi tutulmakta ve akabinde muhasebe programındaki veriler yasal defterlere aktarılmaktadır. Kayıt işlemlerini devamlı olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili amirlerin imza ve parafını taşıyan vesikalara dayanarak yürüten müesseselerde muamelelerin defterlere kayıt işlemleri 45 günü bulabilmektedir. Bu kayıtlardan hareketle geçici ve genel mizanlar oluşturulmakta, dönem sonu ve değerleme işlemleri gerçekleştirilmekte ve dönemsel gelir tabloları ile mali durum raporları (bilançoları) en son aşamada oluşturulabilmektedir.
Mevcut düzenlemelere göre 3’er aylık dönemler halinde verilmekte olan Geçici Vergi Beyanlarında dahi Bilanço Verileri istenmemekte, sadece gelir tablosu verileri mali idareye, beyanname ekinde iletilmektedir. Bilanço verileri ise yıl sonu tüm kapanış ve değerleme kayıtları, kontrol ve denetimleri tamamlandıktan sonra ortaya çıkmaktadır.
Yukarıda belirtilen tüm bu muhasebe süreçleri ve mali ve ticari mevzuat hükümleri de birlikte değerlendirildiğinde. Bankanız bilgi sistemlerine izleyen ayın ilk 10 iş günü içinde aktarılması talep edilen Özet Döviz Pozisyon Raporu verilerinin, işletmelerin muhasebe sistemlerinde fiilen oluşmaması, henüz muhasebeleştirme süreçleri devam etmekte olması ve ayrıca bilanço verilerinin de bu nedenlerle belirtilen sürede oluşamamasından dolayı, meslek mensuplarımız açısından elektronik ortamda Bankanız bilgi sistemlerine iletilmesinin fiilen mümkün olamayacağı bu nedenle getirilen söz konusu yükümlülüğün kaldırılması ya da yıl sonu bilançolardaki verilerin oluşmasını müteakip bu verilerin makul bir süre içinde Bankanız bilgi sistemlerine iletilmesini sağlayacak şekilde mevcut düzenlemenin güncellenmesi talebimizi.
Bilgi ve değerlendirmelerinize arz ederim.
Emre KARTALOĞLU
Genel Başkan
TÜRMOB
